CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

322
".... Anneannem;.... Aksaray'daki eğri büğrü ahşap evin cinlere
karışmış kahramanı... beş vakit namazında ve her an Allah ve Resulünün
bahsinde yaşayan; ve günün 24 saatini ya ağlamak, ya düşünmek, ya dua
etmekle geçiren mübarek kadın... Ayak parmağından saçına dek kar gibi
beyaz tülbent kokan, kemik üzerine deri cilası çekilmiş denecek kadar
zayıf, çocuklarına delice düşkün, tek başına oturduğu köşelerde bile saçı
başı örtülü, yalnız Kuran okumayı bilen ve Allah'ın kelamından başka
hiçbir yerde harflere nazar etmemiş olan bu örnek kadın benim için ne
büyük mesele... "(O ve Ben, s.78)
Kısakürek’in kadını idealize ettiği bu şiirlerinde annesinden ve yakın
çevresinden etkilenişinin payı büyüktür. Bu etkiyi netleştirmek için şairin nesir
çalışmalarına da bakmak gerekir. Bu bağlamda şairin hayatını, hayatını etkileyen
olayları ve insanları anlattığı “O ve Ben” ve “Kafa Kâğıdı” adlı eserleri konumuzla
ilgili yararlandığımız başlıca kaynaklardır. Bu eserlerde şiirlerinde imgeye dönüşen
“anne” hakkında birçok ipucu vardır. Şairin özellikle “patlama anlarının maziye
doğru psikolojik pırıltıları olarak tanımladığı “Kafa Kâğıdı” için “anahtar roman”
kavramını kullanan Necip Fazıl, bu eserine kalın ve dış çizgilerden ibaret hayat
hikâyesi yerine, asıl ruh hayatını anlatmak istediğini belirtir.
Kısakürek üzerinde anne ve babasının zıt karakterlerin izlerini bu iki önemli
kaynaktan öğreniriz. Şiirlerine de yansıyan bu zıtlığı anlamak için sanatçının “O ve
Ben” adlı eserde belirttiği ayrıntılara bakmak, “anne” temasının içerdiği duyguları
anlamamız açısından önemlidir:
“Kanı bir yanardağ gibi kaynayan bu çocuğu kurtarmak için, demişler; hemen
tezinden, bu küçük yaşta evlendirmekten başka çare yok. Ve başlamışlar kendilerine
denk ailelerden kız istemeğe... Denk ailelerden hiçbiri bu garip çocuğa kızını
vermemiş. Annem gibi, aynı Akdeniz memleketinden olan ciciannem bir yakını ve
memleketlisi tarafından Aksaray'daki eciş bücüş evin on dört on beşlik bakiresini
haber almış..."
Necip Fazıl'ın bu sözlerinden de anlayacağımız gibi anne Mediha Hanım son
derece temiz ve Müslüman bir ailenin kızıdır. Çok küçük yaşta evlendirilmiş, “ümmî