CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Görüldüğü gibi “Pas” adlı bu şiirde “anne” toplumsal yaşamda kadınların
erkekler karşısındaki konumunu da belirginleştirir. Buna göre şiirdeki anne
“yokluğun, erkeğin, onulmaz bir inceliğin” yıkımıyla karşı karşıyadır. Akın, bu
durum karşısında özgürlüğü ve eşitliği savunur. Çocukluğunda ailesinde de yakından
gördüğü ataerkil düzen içinde anneden öğrendikleriyle yetiştirdiği yetiştireceği yeni
kuşağa egemene karşı başkaldırmayı, evde ve dışarıda özgür ve eşit bir düzeni
sağlamayı, sabrı örseleyen öfkeyi kendi haklarına sahip çıkmaya yönlendirerek
dolaylı biçimde öğütler.
“Pas” adlı şiirde çocukluğa ait heyecanın değil de hüznün hâkimiyeti,
ataerkil toplum yapısı içinde kadının ezilen taraf olduğu gerçeği ile açıklanabilir.
“Annem incecik bedenine/Deli vuruşlar indiğinde /Ağzından çıkan sözcükler
şunlardı /Bağırma, duymasın kimse” dizeleriyle anneliğin onun statüsünü ve
saygınlığını artırabildiğini ancak bu doğal rolün kadınları kapalı dar bir alana
hapsettiğini belirtir. İşte Gülten Akın’ın şiirlerinde çocukluk günlerini ve daha sonra
kendi anneliğini işlerken toplumsal düzenin eleştirisi bu durum üzerine kurulur.
Akın, yetenekleri yok edilen, gömülen, sessizleştirilen kadınları-anneleri toplumsal
anlayışın yüklediği rolleri yerine getiren düşünceleri bağlanmış, edilgin tipler olarak
ifade eder. Akın, kendi annesinin de birçok güzel özelliğini belirtirken şiirlerinde
kendi ailesinde de ataerkil yapının hâkim olduğunu vurgular:
117
“Yazın bahçeler içinde, yaz odalarında, kışın kış odalarında, tek bir
sert söz davranış görmeden, özgürce büyüyordum. Azarlanmak dövülmek
yaşıtlarını için, çocuk olmanın ayrılmaz ekiydi. Okul yaşıma kadar mutlu,
çok mutlu yaşadım. Annem şarkılar mırıldanarak iş gören, ışıl ışıl bir genç
kadındı. 44 yaşında olduğu için sonsuza dek genç kaldı ya.” 56
56- Gülten Akın, Şiiri Düzde Kuşatmak, 2. Baskı, YKY, İstanbul 2001, s.189.