CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Kanık, Oktay Rifat, Behçet Necatigil, Muzaffer Arabul, A. Kadir, İlhan Berk, Salâh
Birsel, Ceyhun Atuf Kansu, Necati Cumalı, Arif Damar, Mehmet Başaran, Can
Yücel, Hasan Hüseyin (Korkmazgil), Şükran Kurdakul, Turgut Uyar, Ali Yüce,
Tahsin Saraç, Cemal Süreya, Muzaffer İlhan Erdost, Sait Maden, Tekin Gönenç,
Sezai Karakoç, Erdoğan Alkan, Ahmet Oktay, Kemal Özer, Bedrettin Aykın,
Özdemir İnce, Hilmi Yavuz, Nihat Ziyalan, Kemal Burkay, Metin Demirtaş, Ataol
Behramoğlu, Sennur Sezer, Arif Madanoğlu, Hidayet Karakuş, Ahmet Telli, Ahmet
Ada, Zerrin Taşpınar, Gültekin Emre, Abdülkadir Budak, Ahmet Günbaş, Ali
Cengizkan, Osman Serhat Erkekli, Aydın Öztürk, Haydar Ergülen, Nur Saka, Ahmet
Erhan, Mehmet Yaşın, Nevzat Çelik, Adnan Satıcı, M. Mahzun Doğan, Zeynep
Köylü…
Şairlerimizin bir bölümü, anne temasına doğrudan değinirken büyük bir
çoğunlukla da dolaylı olarak yer vermişler, başka temalarla anneyi
bütünleştirmişlerdir. Doğrudan anne temalı şiirleri bir yana, şiirlerinde anneye
göndermeler içeren imgeleri sık kullanan şairlerimiz de yukarıda saydıklarımız
arasında yer alır.
İşte günlük yaşamdan kültüre, kültürden edebiyata uzanan serüvende “anne”
hep yaşananların, yaratılanların öznesi olmuştur. Halkın dili olan atasözleri, dünden
bugüne gelen edebiyat ürünleri ve özellikle şiirler aynı gerçeğe götürür bizi. Tüm
insanları etkileyen annenin eğitimdeki rolü bize anneye verilmesi gereken değerin
sınırsızlığını da göstermektedir. Bu bağlamda Tevfik Fikret’ten Orhan Veli Kanık’a,
Ziya Osman’dan Necip Fazıl’a, Ahmet Hamdi Tanpınar’dan Gülten Akın’a, Nâzım
Hikmet’ten Ataol Beharmoğlu’na, Can Yücel’e, Ahmet Haşim’den Cahit Sıtkı’ya ve
nice şairlerin “anneli” dizelerine bakmak, bu dizelerin aktörü anneyi değerlendirmek,
kendimizi değerlendirmek demek olacaktır. Bu konuda Cumhuriyet dönemi şiiri,
büyük bir kaynaktır.
9