CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

İnceleyeceğimiz eserler, Haşim’in bir sanatçı olarak karamsar, hüzünlü, bol
aylı, geceli, hazanlı şiirlerin sebebini göstermekle kalmayacak, anne teması ile
annenin Haşim’i Haşim yapan gücünü de gösterecektir.
Annesini henüz küçük yaştayken kaybeden Ahmet Haşim, annesizliğini
sanatına yansıtmış, kişiliğinde ve şiirlerinde oluşan karamsarlığın nedenlerini de
okuyucuya göstermiştir. Annesizliğin izlerini doğrudan gördüğümüz şiirlerinin yanı
sıra “Hilâl-i Semen”, “Rûhum” gibi birçok şiirinde olduğu gibi anne şefkâtinden
uzak büyümüşlüğünün etkisi görülür. Nitekim annesinin ölümünden 15 yıl sonra
yazdığı “Hazân” şiirinde de bunu açıkça söyler: ‘On beş sene evvelki hakikat hep o
gündür / Rûhumda bugün zulmet-i pür-girye onundur.” (On beş yıl önceki gerçek
hep o gündür / Ruhumda bütün gözyaşı dolu karanlık onundur.) Görüldüğü gibi,
şiirlerindeki “karanlık” annesizliğin karanlığıdır.
Şairin hayatına ilişkin, özellikle annesinin ölümüne ilişkin yorumlara
tezimizin ikinci bölümünde değinmiştik. Bu bölümde de şairin şiirlerinde yoğun ve
derinlikli anlatılmış anne imajını inceleyeceğiz.
Şi’r-i Kamer’de bulunan ve doğrudan anne temasına bağlanabilen “ Çıktığım
Geceler ", " O ", "Sensiz","Hazân" ve "Hasta İken" adlı şiirlerden önce dolaylı olarak
anneyi Haşim’in annesini anlatan ve içeriği, imajları bakımından Şi’r-i Kamer’e
bağlanabilen “Hayâl-i Aşkım” adlı Haşimin ilk şiiri ile “Gurûb”, “Hilâl-i Semen” ve
“Akşamlarım” adlı şiirlerine de değinmek konumuz açısından açıklayıcı olacaktır.
Haşim’in ilk şiiri olan Hayâl-i Aşkım Fransızca Hocasının okul sıralarında
şiir yazdığı için “Ben senden daha ciddi şeylerle meşgul olmanı arzu ederdim.”
dediği şiiridir.
Haşim ilk şiirlerini daha kişiliğini bulamadığı şiirde arayış içinde bulunduğu
için hiçbir kitabına almaz; ancak bu şiirlerin bazıları anne temasının Haşim’in
şiirindeki seyrini göstermesi bakımından çok önemlidir. Çünkü bu şiir sonraki
şiirlerin özelliklerini içinde barındırır. Bu şiirde yalnız, mutsuz ve kötümser bir tablo
çizen şair bir hayalden bahseder. Şair bu eserde ağlayan, sarı göğün altında solmuş
bir çiçek betimler. Gözleri karanlık yaşamının boş ufkunda sarı bir yüz arar ve onu
187