CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Yusuf’u, Kenan kuyusunda
Değilken Mısır’a sultan
Ey inanan
Sen ey inanan
Aracısız konuş kendinle
(Ağıtlar Ve Türküler, s.123)
Şiirde annenin öğüdü olan “kendiyle aracısız konuşmak gereği” tutulduğunda
kadın içindeki çelişkilerden de kurtulacaktır. Gülten Akın’a göre yaşanan çelişki
şöyledir:
“Kadın bir çelişkinin içindedir: cins çelişkisi kadının insanlık içindeki
durumu, ikincil çelişkidir. Kentlerede kadın, çağımıza gelinceye dek genellikle
üretim alanlarının dışına itilmiştir. İkinci derecede önemli işleri üstlenmeye
zorlanmış, buna göre yetiştirilmiştir. Küçük bir çocukken edilgin olma öğretilir ona.
Ağaca çıkması, taşı uzaklara fırlatması, çelikçomak oynaması ayıptır. Dahası,
yasaktır. Onun davranışları yumuşak olmalıdır. Beğenmesini, seçmesini değil,
beğenilip seçilmesini bilmelidir. Erkek çocuğa duyulan saygı ona duyulmaz. Bebekle
oynamalı, ev işlerine alışmalıdır. Son üç büyük dinde Tanrı da kadın olarak imgelenmez.
Kızların Tanrı imgesi, yaşadıkça, önce baba imgesiyle, sonra koca, sonra da
oğul imgesiyle çakışır.
Yüzyıllarca, kadın bir duygudaş (sempatizan) olarak kalmıştır. Erkeklerin
kadın duyarlığı diye ayırıp büyüttüğü şey, gerçekte bir duyarlık değil bir
duygudaşlık, başkasının duygusuna katışma durumudur. Bir sürekli edilgenliktir
yani. Bu sürekli edilgenlik, çoğu zaman, kızların daha kadın olmadan, kültür, bilim,
sanat alanında gerilemelerine yol açar.
427