CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

görmek mümkündür. Annesinin ölümünden 15 yıl sonra yazdığı “Hazân” şiirinde de
şair bunu açıkça söyler. Şiirlerindeki “karanlık” aslında şairin yaşadığı annesizliğin
karanlığıdır. Biz Ahmet Haşim’in şiirlerini incelerken onun kişiliğinin yaşamına
sanatının da kişiliğine bağlı geliştiğini gördük.
Yahya Kemal Beyatlı da annesini çok küçükken yitirmiş şairlerimizdendir.
Şairin henüz 13 yaşındayken annesi ölmüştür. Annesini erken yitirmesi, Yahya
Kemal’in yaşamında olduğu kadar şiirlerinde de etkili olmuştur. Ancak, bu durum
doğrudan anne temalı şiirler yazmasına yol açmamıştır Annesini erken yitirmişliğinin
hüznü, acısı, özlemi Ahmet Haşim kadar sık sık dizelerine girmemiş olsa da ölüm
temalı şiirlerinin altında bu duygu yatar. Şair şiirlerinde, annesinin ölümüne
tanıklığını, onun ölümüyle nasıl yalnızlaştığını anlatır. Bununla birlikte annesinin
dinî ve millî telkinlerinin etkilerini, tükenmeyen Üsküp ve yurt sevgisini şiirlerinde
incelemek mümkündür.
Ahmet Kutsi Tecer, bazı şiirlerinde anne temasına değinmiş, tüm canlılarda
olan annelik duygusunu, annenin çocuğa olan şefkatini, çocukların eğitimi
bağlamında değerlendirmiştir. Tecer’in anne temasına yer verdiği şiirlerinde sosyal
ve psikolojik boyutla işlenen anne, yer yer çocukça duyarlığı sergiler. Tecer, bazen
de anne’nin tavrına takınır. Şair bazen annesiyle geçirdiği çocukluk günlerine
inerken bazen de halkın yaşayışından kesitler sunarak bir annenin ağlayan bebeğini
teselli edişini betimler. İncelediğimiz anne temalı şiirlerin tümünde ortak payda
sevgi, insanlık, toplumsal beraberlik, çalışkanlık ve merhamettir.
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında “anne” temasına eserlerinde yoğun
bir duyarlıkla yer veren Nâzım Hikmet’in hayatında ve kişiliğinde annesi Celîle
Hanım, büyük izler bırakmıştır. Elbette sanatının ve kişilik özelliklerinin tek kaynağı
annesi değildir ancak Celile Hanım, sanatındaki ve kişilik özelliklerindeki etkisi çok
büyüktür.
İncelediğimiz diğer şairlerde olduğu gibi Nâzım Hikmet’te de ilk eğitim,
annesinin ve ailesinin yarattığı ortam ile sağlanmıştır. Nâzım Hikmet’in eğitim
anlayışı, kültürel ortamı, sanat sevgisi, dil bilinci, güzellik anlayışı hatta bazı kişilik
475