20.03.2018 Views

Ser de Imagen y de Signos Abordajes del Patrimonio Cultural. Editado por el Doctorado en Patrimonio Cultural de la Universidad Latinoamerican

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>por</strong>: Ysmery Tineo Toledo<br />

De lo contrario, <strong>la</strong> <strong>la</strong>situd <strong>de</strong> esta her<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l siglo pasado, se ac<strong>en</strong>tuará notablem<strong>en</strong>te,<br />

pudi<strong>en</strong>do contribuir a <strong>de</strong>sdibujar gran parte <strong>de</strong> esta riqueza cultural, <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>da<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> singu<strong>la</strong>ridad <strong>de</strong> <strong>la</strong> arquitectura <strong>de</strong> <strong>la</strong> primera mitad <strong>de</strong>l siglo XX; <strong>la</strong> cual <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

<strong>el</strong> movimi<strong>en</strong>to mo<strong>de</strong>rno <strong>en</strong> V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a jugó un pap<strong>el</strong> fundam<strong>en</strong>tal <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l<br />

país.<br />

Significado histórico <strong>de</strong>l Liceo Antonio José <strong>de</strong> Sucre<br />

El Liceo Antonio José <strong>de</strong> Sucre, ti<strong>en</strong>e sus oríg<strong>en</strong>es <strong>en</strong> <strong>el</strong> antiguo Colegio Nacional, este<br />

<strong>en</strong> lo que fue <strong>el</strong> Conv<strong>en</strong>to <strong>de</strong> San Francisco <strong>de</strong> Cumaná y, <strong>por</strong> <strong>en</strong><strong>de</strong>, <strong>en</strong> los procesos <strong>de</strong><br />

colonización y evang<strong>el</strong>ización <strong>en</strong> tierra firme. Para contextualizar esta afirmación es<br />

necesario hacer una retrospectiva tomando como base este último acontecimi<strong>en</strong>to,<br />

y para <strong>el</strong>lo Gómez (1981, p. 41-43) afirma que <strong>el</strong> primer int<strong>en</strong>to <strong>de</strong> fundar una misión<br />

dominica, <strong>en</strong> 1513, <strong>en</strong> <strong>la</strong> costa <strong>de</strong> “Cumaná Abajo”, fracasó <strong>de</strong>bido a <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>tos<br />

<strong>en</strong>tre indíg<strong>en</strong>as y “esc<strong>la</strong>veros” españoles. De igual manera, seña<strong>la</strong> que posteriorm<strong>en</strong>te:<br />

Por <strong>el</strong> año 1515, franciscanos y dominicos <strong>de</strong>cidieron <strong>en</strong>viar nuevos misioneros, Los<br />

franciscanos <strong>de</strong>sembarcaron a fines <strong>de</strong> dicho año <strong>en</strong> <strong>la</strong>s costas <strong>de</strong> Cumaná y fundaron<br />

un conv<strong>en</strong>to “a un tiro <strong>de</strong> ballesta <strong>de</strong> <strong>la</strong>s costa <strong>de</strong>l mar, junto a <strong>la</strong> <strong>de</strong>sembocadura <strong>de</strong>l río<br />

Cumaná”. Los dominicos que partieron <strong>de</strong> Santo Domingo, al mismo tiempo arribaron más<br />

lejos, estableciéndose (…): “Cinco leguas más al occi<strong>de</strong>nte, <strong>por</strong> <strong>la</strong> costa, <strong>en</strong> <strong>el</strong> lugar l<strong>la</strong>mado<br />

Chiribichi y que <strong>el</strong>los <strong>de</strong>signaron Santa Fe”. (…). Fue <strong>en</strong> <strong>la</strong> misión <strong>de</strong> Cumaná don<strong>de</strong> se<br />

ofició <strong>la</strong> primera misa <strong>en</strong> Tierra Firme, (…). Este asi<strong>en</strong>to misional con su conv<strong>en</strong>to y su<br />

huerta, con su Misa y sus frutos, fue <strong>el</strong> orig<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Cumaná. (…) Construyeron<br />

(…), <strong>el</strong> primer conv<strong>en</strong>to y <strong>la</strong> primera escu<strong>el</strong>a <strong>de</strong> <strong>la</strong> América Contin<strong>en</strong>tal.<br />

En 1520, <strong>de</strong>bido a una reb<strong>el</strong>ión <strong>por</strong> parte <strong>de</strong> los indíg<strong>en</strong>as hacia <strong>la</strong>s actitu<strong>de</strong>s viol<strong>en</strong>tas<br />

<strong>de</strong> los esc<strong>la</strong>vistas españoles, y como protesta <strong>de</strong>struy<strong>en</strong> los Conv<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> Santa Fe<br />

y <strong>el</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> Misión <strong>de</strong> Cumaná (Ob. Cit.). Posteriorm<strong>en</strong>te, se or<strong>de</strong>na <strong>la</strong> reconstrucción<br />

<strong>de</strong>l asi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> misión franciscana, <strong>por</strong> parte <strong>de</strong> Gonzalo <strong>de</strong> Ocampo, así lo refiere<br />

Morón (2012, p. 49): “En 1521, <strong>el</strong> capitán (…) <strong>de</strong> Ocampo construye unas (…) fortalezas<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> bocas <strong>de</strong>l río Cumaná, que <strong>el</strong> padre Las Casas l<strong>la</strong>mó Toledo. En 1523 Jácomo <strong>de</strong><br />

Cast<strong>el</strong>lón edifico una fortaleza, sobre <strong>la</strong>s ruinas <strong>de</strong> <strong>la</strong> anterior”, <strong>de</strong>stacándose que este<br />

fue nombrado alcal<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> fortaleza <strong>de</strong> Cumaná. Es im<strong>por</strong>tante resaltar <strong>la</strong> frecu<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> movimi<strong>en</strong>tos t<strong>el</strong>úricos, huracanes y maremotos característicos <strong>en</strong> <strong>la</strong> zona, y uno <strong>de</strong><br />

los más s<strong>en</strong>tidos <strong>en</strong> estos años fue <strong>el</strong> terremoto <strong>de</strong>l 1 <strong>de</strong> septiembre <strong>de</strong> 1530, <strong>el</strong> cual<br />

ocasionó severos daños, <strong>de</strong>struy<strong>en</strong>do <strong>la</strong> fortaleza m<strong>en</strong>cionada.<br />

Siete años más tar<strong>de</strong>, <strong>en</strong> 1537, es reconstruida resurgi<strong>en</strong>do con <strong>el</strong><strong>la</strong> los procesos<br />

<strong>de</strong> evang<strong>el</strong>ización y <strong>de</strong> nuevas <strong>en</strong>señanzas para los pob<strong>la</strong>dores <strong>de</strong> <strong>la</strong> zona. Esta<br />

perseverancia <strong>de</strong> los misioneros <strong>en</strong> <strong>la</strong> región, indica para Fu<strong>en</strong>tes (1990, p. 156) <strong>la</strong><br />

marcada vincu<strong>la</strong>ción e influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> estos con <strong>la</strong> formación <strong>de</strong>l ori<strong>en</strong>te v<strong>en</strong>ezo<strong>la</strong>no,<br />

y refiere que parte <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s y conflictos <strong>de</strong> esos años, <strong>de</strong> <strong>de</strong>bió a: “La falta<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!