20.03.2018 Views

Ser de Imagen y de Signos Abordajes del Patrimonio Cultural. Editado por el Doctorado en Patrimonio Cultural de la Universidad Latinoamerican

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

La oralidad como fu<strong>en</strong>te para <strong>la</strong> construccion<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> memoria cultural<br />

<strong>por</strong>: Sandra Bruzual 1<br />

Resum<strong>en</strong><br />

El trabajo que se pres<strong>en</strong>ta a continuación ti<strong>en</strong>e como objetivo c<strong>en</strong>tral reflexionar<br />

sobre <strong>la</strong> oralidad como fu<strong>en</strong>te para <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> <strong>la</strong> memoria cultural, pues <strong>el</strong><br />

hombre ha <strong>de</strong>mostrado que <strong>el</strong> hab<strong>la</strong> es un canal mediante <strong>el</strong> cual ha podido atesorar<br />

gran parte <strong>de</strong> sus costumbres, cre<strong>en</strong>cias, modos <strong>de</strong> vida, que le dan características<br />

excepcionales.Teóricam<strong>en</strong>te, se abordarán <strong>la</strong>s distintas valoraciones que se han hecho<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> oralidad (Ong,1994; Tusón, 1997); y sobre memoria cultural (Candau, 2001; Le<br />

Goff, 1991; Amaya, 2012). Se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> realizar un trabajo docum<strong>en</strong>tal consi<strong>de</strong>rando<br />

lo a<strong>por</strong>tado <strong>por</strong> distintos autores <strong>en</strong> torno a los significados y s<strong>en</strong>tidos <strong>de</strong> categorias<br />

como tradición oral y memoria cultural. Mediante un ejercicio herm<strong>en</strong>éutico se aspira<br />

a g<strong>en</strong>erar reflexiones sobre <strong>la</strong> oralidad y su im<strong>por</strong>tancia para <strong>la</strong> reconstrucción <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

memoria cultural como fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> patrimonio.<br />

Pa<strong>la</strong>bras c<strong>la</strong>ve:<br />

Oralidad<br />

Memoria <strong>Cultural</strong><br />

<strong>Patrimonio</strong><br />

Introducción<br />

Es innegable <strong>la</strong> im<strong>por</strong>tancia que <strong>la</strong> oralidad ti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> <strong>la</strong> historia humana, pues gracias a<br />

<strong>el</strong><strong>la</strong>, los hombres han podido habitar un mundo <strong>en</strong> <strong>el</strong> que <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra era <strong>el</strong> instrum<strong>en</strong>to<br />

principal para comunicarse. De acuerdo con W. Ong (1994, p. 20), pue<strong>de</strong> hab<strong>la</strong>rse <strong>de</strong><br />

una “oralidad primaria” <strong>de</strong>finida como “una cultura que carece <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

escritura o <strong>de</strong> <strong>la</strong> impresión”.<br />

El autor seña<strong>la</strong> que es primaria <strong>por</strong> contrastar con <strong>la</strong> l<strong>la</strong>mada “oralidad secundaria”,<br />

<strong>de</strong>nominada todo cultura <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong> alta tecnología, <strong>la</strong> cual permite nuevos s<strong>en</strong><strong>de</strong>ros a <strong>la</strong><br />

oralidad mediante aparatos <strong>el</strong>ectrónicos que <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>la</strong> escritura y <strong>la</strong> impresión<br />

para su funcionami<strong>en</strong>to. Es así como <strong>la</strong> tradición oral <strong>de</strong> los pueblos se ha mant<strong>en</strong>ido<br />

<strong>de</strong> g<strong>en</strong>eración <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eración a pesar <strong>de</strong> <strong>la</strong>s innovaciones tecnológicas que podrían<br />

haber at<strong>en</strong>tado contra <strong>el</strong><strong>la</strong>.<br />

Si bi<strong>en</strong> Ong refiere que <strong>la</strong> tradición oral no posee carácter <strong>de</strong> perman<strong>en</strong>cia, obviam<strong>en</strong>te,<br />

comparándo<strong>la</strong> con <strong>la</strong>s posibilida<strong>de</strong>s que ofrece <strong>la</strong> escritura; también afirma que <strong>la</strong>s<br />

*<br />

1. Doc<strong>en</strong>te e investigadora (<strong>Universidad</strong> <strong>de</strong> Ori<strong>en</strong>te – Sucre), Lic<strong>en</strong>ciada <strong>en</strong> Letras (<strong>Universidad</strong> <strong>de</strong>l Zulia), MSc <strong>en</strong> Educación,<br />

M<strong>en</strong>ción Enseñanza <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua. Cursante <strong>de</strong>l <strong>Doctorado</strong> <strong>en</strong> <strong>Patrimonio</strong> <strong>Cultural</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> ULAC – Cumaná.<br />

244

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!