20.03.2018 Views

Ser de Imagen y de Signos Abordajes del Patrimonio Cultural. Editado por el Doctorado en Patrimonio Cultural de la Universidad Latinoamerican

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>por</strong>: Carm<strong>en</strong> Cecilia Casas<br />

Ahora bi<strong>en</strong>, cabe preguntarnos ¿se pue<strong>de</strong> consi<strong>de</strong>rar este tipo <strong>de</strong> manifestación<br />

r<strong>el</strong>igiosa como parte <strong>de</strong>l patrimonio cultural inmaterial <strong>de</strong> <strong>la</strong> localidad <strong>de</strong> Güiria? Sí;<br />

ya que, <strong>en</strong> este caso, esta manifestación se ha v<strong>en</strong>ido transmiti<strong>en</strong>do <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eración <strong>en</strong><br />

g<strong>en</strong>eración; se recrea, <strong>de</strong> manera constante, <strong>por</strong> <strong>la</strong> comunidad <strong>en</strong> función <strong>de</strong> su <strong>en</strong>torno<br />

e historia reci<strong>en</strong>te. Por otra parte, infun<strong>de</strong> un s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntidad y continuidad<br />

y contribuye a promover <strong>el</strong> respeto <strong>de</strong> <strong>la</strong> diversidad cultural y <strong>la</strong> creatividad humana.<br />

En V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a se han conseguido cuar<strong>en</strong>ta y cuatro (44) advocaciones, es <strong>de</strong>cir,<br />

nombres difer<strong>en</strong>tes que se le dan a <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>en</strong> distintos lugares <strong>de</strong>l país, que<br />

obe<strong>de</strong>c<strong>en</strong> a tradiciones locales como <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>de</strong> Coromoto <strong>en</strong> Guanare – patrona<br />

<strong>de</strong> V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a -, <strong>la</strong> Divina Pastora <strong>en</strong> Barquisimeto, <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>de</strong>l Valle – patrona <strong>de</strong> los<br />

marineros – <strong>en</strong> <strong>la</strong> is<strong>la</strong> <strong>de</strong> Margarita y <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>de</strong>l Rosario <strong>de</strong> Chiquinquirá – conocida<br />

popu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te como “<strong>la</strong> Chinita”, <strong>en</strong>tre otras. Y, <strong>la</strong> c<strong>el</strong>ebración mariana más difundida<br />

<strong>por</strong> todos los rincones <strong>de</strong>l país, es <strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong>, según González (2010).<br />

El culto a <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong> se confun<strong>de</strong> con los comi<strong>en</strong>zos <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia patria y se<br />

propaga con su <strong>de</strong>sarrollo y ext<strong>en</strong>sión. Hoy, <strong>en</strong> casi todas <strong>la</strong>s iglesias, capil<strong>la</strong>s, casas, y<br />

carteras <strong>de</strong> <strong>la</strong> g<strong>en</strong>te, <strong>en</strong>contramos una imag<strong>en</strong> o una estampa <strong>de</strong> <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong>.<br />

Estas advocaciones se c<strong>el</strong>ebran r<strong>el</strong>igiosam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes localida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> nuestro<br />

país. También refiere, González que “<strong>de</strong> mil seisci<strong>en</strong>tas ses<strong>en</strong>ta y tres (1.663) fiestas que<br />

se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> registradas <strong>en</strong> V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a, cuatroci<strong>en</strong>tas treinta y ocho (438) se r<strong>el</strong>acionan<br />

con <strong>la</strong> c<strong>el</strong>ebración <strong>en</strong> honor a Nuestra Señora <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong>. De acuerdo con <strong>el</strong>lo, <strong>la</strong><br />

que ti<strong>en</strong>e mayor difusión es <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong> que se c<strong>el</strong>ebra <strong>en</strong> ci<strong>en</strong>to diecisiete<br />

lugares, un poco más que <strong>la</strong> fiesta <strong>en</strong> honor a San Juan Bautista que se c<strong>el</strong>ebra <strong>en</strong><br />

ci<strong>en</strong>to catorce (114) pob<strong>la</strong>ciones”. González (2010, p. 714)<br />

Abordaje metodológico <strong>de</strong>l objeto tema <strong>de</strong> estudio<br />

Tratar <strong>de</strong> re-construir y difundir <strong>la</strong> historia, <strong>la</strong> contextualización i<strong>de</strong>ntitaria actual, <strong>la</strong><br />

r<strong>el</strong>evancia y trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia <strong>en</strong> torno a <strong>la</strong> valoración <strong>de</strong> esta manifestación r<strong>el</strong>igiosa es<br />

asumir una actitud investigativa que permita, <strong>en</strong>tre otras cosas, explicar <strong>la</strong> naturaleza<br />

y <strong>la</strong> realidad <strong>de</strong> esta manifestación tradicional-popu<strong>la</strong>r, a través <strong>de</strong> su conocimi<strong>en</strong>to,<br />

su valoración e im<strong>por</strong>tancia <strong>en</strong> <strong>la</strong> preval<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ntidad. En ese s<strong>en</strong>tido, se<br />

pret<strong>en</strong><strong>de</strong> interp<strong>el</strong>ar a <strong>la</strong> manifestación para luego revitalizar<strong>la</strong>, a través <strong>de</strong>l estudio,<br />

<strong>el</strong> análisis y <strong>la</strong> teorización. Asumido esto bajo un <strong>en</strong>foque cualitativo, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> una<br />

perspectiva transmetodológica, apoyada <strong>en</strong> <strong>la</strong> investigación <strong>de</strong> campo, <strong>la</strong> observación<br />

participante, <strong>el</strong> análisis, <strong>la</strong> <strong>de</strong>scripción, <strong>la</strong> interpretación y <strong>la</strong> explicación, <strong>en</strong> procura <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong> naturaleza y <strong>la</strong> realidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>voción-v<strong>en</strong>eración a <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong> <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> Güiria.<br />

De igual manera, tratar <strong>de</strong> <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>el</strong> <strong>por</strong>qué se asume un <strong>en</strong>foque cualitativo para <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> este estudio, se <strong>de</strong>be t<strong>en</strong>er c<strong>la</strong>ro, <strong>en</strong> principio, cómo se a<strong>de</strong>cúa al objeto<br />

tema <strong>de</strong> investigación. Así, <strong>la</strong> investigación cualitativa es <strong>de</strong>finida <strong>por</strong> Merriam (citado<br />

215

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!