20.03.2018 Views

Ser de Imagen y de Signos Abordajes del Patrimonio Cultural. Editado por el Doctorado en Patrimonio Cultural de la Universidad Latinoamerican

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>por</strong>: José Marcial Ramos Gué<strong>de</strong>z<br />

Ahora bi<strong>en</strong>, merece <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a <strong>de</strong>stacar <strong>la</strong> letra <strong>de</strong> un popu<strong>la</strong>r calipso cal<strong>la</strong>onse <strong>de</strong> Isaac<br />

Rojas, don<strong>de</strong> se seña<strong>la</strong> que <strong>el</strong> nombre <strong>de</strong>l pueblo tuvo su orig<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>s fa<strong>en</strong>as mineras<br />

r<strong>el</strong>acionadas con <strong>la</strong> búsqueda <strong>de</strong>l oro (García Carbó, p. 36):<br />

Un solitario minero<br />

que se <strong>en</strong>contraba embombao<br />

según dice <strong>la</strong> ley<strong>en</strong>da<br />

le dio su nombre a El Cal<strong>la</strong>o<br />

se <strong>en</strong>contraba tan cal<strong>la</strong>do<br />

con su precioso tesoro<br />

que le brindaba al Yuruari<br />

<strong>en</strong> sus ar<strong>en</strong>as <strong>de</strong> oro.<br />

En <strong>el</strong> proceso histórico-cultural <strong>de</strong>l actual estado Bolívar, observamos los a<strong>por</strong>tes<br />

prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> los distintos grupos étnicos que existieron y aún exist<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>s áreas<br />

geográficas que conforman dicha <strong>en</strong>tidad fe<strong>de</strong>ral. En primer lugar, <strong>de</strong>stacamos <strong>la</strong><br />

pob<strong>la</strong>ción autóctona o indíg<strong>en</strong>a, luego <strong>la</strong> <strong>de</strong> los <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> los conquistadores y<br />

colonizadores europeos y finalm<strong>en</strong>te <strong>la</strong> <strong>de</strong> orig<strong>en</strong> africano. Sin omitir que <strong>en</strong> <strong>la</strong>s últimas<br />

décadas <strong>de</strong>l siglo XX y primeras <strong>de</strong>l XXI, se han incor<strong>por</strong>ado compon<strong>en</strong>tes étnicoculturales<br />

proce<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> los países árabes y asiáticos. Asimismo, <strong>de</strong>bemos tomar <strong>en</strong><br />

consi<strong>de</strong>ración que <strong>en</strong> <strong>el</strong> estado Bolívar e igualm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> todo <strong>el</strong> territorio <strong>de</strong> <strong>la</strong> nación<br />

v<strong>en</strong>ezo<strong>la</strong>na, hemos vivido <strong>la</strong> experi<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> hibridación cultural o transculturación,<br />

f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o que <strong>de</strong> una u otra manera, apreciamos <strong>en</strong> <strong>la</strong>s distintas fiestas tradicionales<br />

afro-católicas, <strong>en</strong> <strong>la</strong> gastronomía, <strong>en</strong> <strong>la</strong> lexicografía, <strong>en</strong> <strong>el</strong> p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to mágicor<strong>el</strong>igioso,<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s artes plásticas, <strong>en</strong> <strong>la</strong>s artesanías, <strong>en</strong> <strong>la</strong> música y sus instrum<strong>en</strong>tos, <strong>en</strong><br />

los mitos y ley<strong>en</strong>das, así como muchos otros. (Liscano, 1950; De Armas Chitty, 1964;<br />

Cunill Grau, 1987; Hernán<strong>de</strong>z Grillet, l987; Ar<strong>el</strong><strong>la</strong>no, 1986 y Vi<strong>la</strong>, 1951; Acosta Saignes,<br />

1984; Álvarez, 1987; Ramón y Rivera, 1983; B<strong>el</strong>rose, 1988; Domínguez, 1992; Ramos<br />

Gué<strong>de</strong>z, 2011 y 2012 y otros).<br />

Con r<strong>el</strong>ación al proceso inmigratorio <strong>en</strong> <strong>la</strong> región <strong>de</strong> Guayana durante <strong>la</strong> segunda<br />

mitad <strong>de</strong>l siglo XIX, merece <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a <strong>de</strong>stacar <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te información:<br />

De hecho, <strong>en</strong>tre 1853 y 1857, <strong>el</strong> terr<strong>en</strong>o que ocupaba <strong>la</strong> antigua misión <strong>de</strong> San Migu<strong>el</strong>,<br />

ubicado <strong>en</strong> <strong>la</strong>s cercanías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>sembocadura <strong>de</strong>l río Caroní, al sureste <strong>de</strong>l pob<strong>la</strong>do <strong>de</strong> Las<br />

Tab<strong>la</strong>s, fue ocupado <strong>por</strong> un grupo <strong>de</strong> colonos franceses prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Antil<strong>la</strong>s. Este<br />

int<strong>en</strong>to colonizador fue organizado <strong>por</strong> un trinitario <strong>de</strong> ap<strong>el</strong>lido Des Source, qui<strong>en</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

1851 com<strong>en</strong>zó a preparar <strong>en</strong> <strong>la</strong>s is<strong>la</strong>s <strong>de</strong>l Caribe una expedición migratoria compuesta <strong>por</strong><br />

ciudadanos negros <strong>de</strong> nacionalidad francesa para conformar una comunidad socialista<br />

<strong>en</strong> Guayana. En 1853 llegó un grupo <strong>de</strong> inmigrantes integrado <strong>por</strong> dosci<strong>en</strong>tos colonos, los<br />

cuales se as<strong>en</strong>taron <strong>en</strong> torno a los restos <strong>de</strong> <strong>la</strong> antigua misión, dando inicio a los trabajos<br />

para su subsist<strong>en</strong>cia. Posteriorm<strong>en</strong>te fueron llegando otros conting<strong>en</strong>tes hasta alcanzar<br />

<strong>la</strong> cifra cercana a <strong>la</strong>s seteci<strong>en</strong>tas personas <strong>en</strong> <strong>la</strong> nueva colonia, que fue l<strong>la</strong>mada Numancia<br />

159

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!