20.03.2018 Views

Ser de Imagen y de Signos Abordajes del Patrimonio Cultural. Editado por el Doctorado en Patrimonio Cultural de la Universidad Latinoamerican

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

La oralidad como fu<strong>en</strong>te para <strong>la</strong> construccion<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> memoria cultural<br />

grados <strong>en</strong> los seres humanos. Ya se ha afirmado que <strong>en</strong> los hab<strong>la</strong>ntes o informantes,<br />

<strong>la</strong> memoria es un instrum<strong>en</strong>to sabiam<strong>en</strong>te tratado, <strong>de</strong> allí <strong>la</strong> im<strong>por</strong>tancia <strong>de</strong> hurgar <strong>en</strong><br />

los recuerdos <strong>de</strong> los que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>el</strong> mágico don <strong>de</strong> contar.<br />

En esta parte, se retoma <strong>el</strong> p<strong>la</strong>nteami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Candau (2001, p. 21) <strong>en</strong> cuanto a <strong>la</strong><br />

taxonomía <strong>de</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes manifestaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> memoria:<br />

La memoria propiam<strong>en</strong>te dicha o <strong>de</strong> alto niv<strong>el</strong>, que es es<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>te una memoria <strong>de</strong><br />

recuerdo o reconocimi<strong>en</strong>to. Una convocatoria <strong>de</strong>liberada o una evocación involuntaria<br />

<strong>de</strong> recuerdos autobiográficos o pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> memoria <strong>en</strong>ciclopédica (saberes,<br />

cre<strong>en</strong>cias, s<strong>en</strong>saciones, s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>tos, etc.). La memoria <strong>de</strong> alto niv<strong>el</strong> – hecha también <strong>de</strong><br />

olvido - pue<strong>de</strong> gozar <strong>de</strong> ext<strong>en</strong>siones artificiales que <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>n <strong>de</strong>l f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong><br />

expansión <strong>de</strong> <strong>la</strong> memoria.<br />

Según lo referido <strong>por</strong> <strong>el</strong> autor, <strong>la</strong> memoria se hace <strong>de</strong> recuerdos, sean éstos traídos <strong>de</strong><br />

manera <strong>de</strong>liberada o no. En un hab<strong>la</strong>nte o informante, esos recuerdos son estimu<strong>la</strong>dos<br />

y permanec<strong>en</strong> allí durante mucho tiempo. Son estimu<strong>la</strong>dos al ser reconocidos como<br />

receptáculo primario <strong>de</strong> <strong>la</strong> tradición.<br />

A modo <strong>de</strong> conclusión<br />

Lo oral está pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> todas <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l ser humano. Somos seres hechos<br />

<strong>de</strong> pa<strong>la</strong>bra. Esta ha sido <strong>la</strong> materia prima <strong>de</strong> <strong>la</strong> literatura que se ha nutrido con toda<br />

<strong>la</strong> carga memorística <strong>de</strong> los jug<strong>la</strong>res que iban <strong>de</strong> pueblo <strong>en</strong> pueblo contando sus<br />

historias, haci<strong>en</strong>do que <strong>la</strong> g<strong>en</strong>te se apropiara <strong>de</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong>s y <strong>la</strong>s repitieran <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eración<br />

<strong>en</strong> g<strong>en</strong>eración. También <strong>la</strong> literatura oral se ha nutrido <strong>de</strong> los mitos fundacionales<br />

indíg<strong>en</strong>as, <strong>de</strong> sus tradiciones y cre<strong>en</strong>cias que han podido ser conocidas gracias a que<br />

se han hecho pa<strong>la</strong>bra escrita o hab<strong>la</strong>da, si<strong>en</strong>do <strong>el</strong> resultado <strong>de</strong>l esfuerzo <strong>por</strong> mant<strong>en</strong>er<br />

vivas <strong>la</strong>s tradiciones, <strong>la</strong>s historias, <strong>la</strong>s ley<strong>en</strong>das que i<strong>de</strong>ntifican a una comunidad. En <strong>la</strong><br />

oralidad manifestada para <strong>la</strong> transmisión <strong>de</strong> todo un bagaje cultural, hay una fu<strong>en</strong>te<br />

rica sobre patrimonio, <strong>de</strong> allí <strong>el</strong> interés que mueve esta investigación don<strong>de</strong> se aspira<br />

a reflexionar <strong>en</strong> torno a dos categorías particu<strong>la</strong>res pero que están íntimam<strong>en</strong>te<br />

conectadas: oralidad y memoria.<br />

248

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!