20.03.2018 Views

Ser de Imagen y de Signos Abordajes del Patrimonio Cultural. Editado por el Doctorado en Patrimonio Cultural de la Universidad Latinoamerican

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

El Bahareque, patrimonio cultural <strong>de</strong> V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a<br />

material combustible; <strong>en</strong> <strong>el</strong> siglo XX se introduc<strong>en</strong> <strong>el</strong> cem<strong>en</strong>to y <strong>el</strong> concreto gracias a<br />

<strong>la</strong> mo<strong>de</strong>rnidad, disminuy<strong>en</strong>do <strong>la</strong> popu<strong>la</strong>ridad <strong>de</strong> <strong>la</strong> técnica <strong>de</strong>l bahareque y <strong>la</strong>s <strong>de</strong>más<br />

tradicionales. No obstante, continuó empleándose <strong>en</strong> algunos lugares logrando así<br />

perdurar como tradición <strong>por</strong> más <strong>de</strong> 500 año, aun cuando se ha m<strong>en</strong>ospreciado <strong>por</strong><br />

sus <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas, <strong>la</strong> percepción <strong>de</strong> que es un material débil y <strong>la</strong> poca disposición para<br />

mejorar su mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to ha propiciado que su conocimi<strong>en</strong>to se pierda <strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempo.<br />

El pres<strong>en</strong>te y <strong>el</strong> futuro <strong>de</strong>l bahareque <strong>en</strong> V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a<br />

La innovación comi<strong>en</strong>za con <strong>la</strong> incor<strong>por</strong>ación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cornisas <strong>en</strong> <strong>la</strong> fachadas, que<br />

proteg<strong>en</strong> <strong>la</strong> escorr<strong>en</strong>tía <strong>de</strong>l agua <strong>en</strong> <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s, <strong>la</strong> anexión <strong>de</strong> <strong>la</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>ción cruzada<br />

que contribuye a <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> humedad, prioridad para mant<strong>en</strong>er <strong>la</strong><br />

edificaciones, mejorando, asimismo, <strong>el</strong> confort , también se pue<strong>de</strong> notar <strong>el</strong> empleo<br />

<strong>de</strong> los ci<strong>el</strong>os rasos.<br />

En países como Colombia exist<strong>en</strong> iniciativas e investigaciones para continuar <strong>la</strong><br />

utilización <strong>de</strong>l bahareque <strong>en</strong> <strong>la</strong>s construcciones, a fin <strong>de</strong> mejorar <strong>la</strong>s restauraciones,<br />

mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to e interv<strong>en</strong>ciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s edificaciones <strong>de</strong> valor patrimonial. Según<br />

D<strong>el</strong>gado (2011):<br />

En Colombia se está dando un f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o muy favorable <strong>en</strong> lo que refiere a <strong>la</strong> utilización <strong>de</strong>l<br />

bambú como material constructivo y como <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to principal <strong>de</strong>l sistema constructivo<br />

Bahareque Encem<strong>en</strong>tado. Se han tomado medidas im<strong>por</strong>tantes <strong>por</strong> parte <strong>de</strong>l estado<br />

colombiano <strong>en</strong> lo que se refiere a normatividad, factor este que se <strong>de</strong>be <strong>en</strong> gran parte<br />

a <strong>la</strong> repercusión internacional que ha t<strong>en</strong>ido <strong>la</strong> obra <strong>de</strong>l arquitecto Simón Vélez. Es<br />

im<strong>por</strong>tante seña<strong>la</strong>r que <strong>la</strong> construcción <strong>en</strong> bambú (guadua) ya está incluida <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> normativa reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>taria para construcciones <strong>de</strong> 1 y 2 p<strong>la</strong>ntas <strong>de</strong> altura, a través <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Norma NSR10 Estructuras <strong>de</strong> Ma<strong>de</strong>ra y Estructuras <strong>de</strong> Guadua G-1 <strong>de</strong>l Código Colombiano<br />

<strong>de</strong> Construcción (<strong>en</strong> España <strong>el</strong> equival<strong>en</strong>te sería <strong>el</strong> Código Técnico <strong>de</strong> <strong>la</strong> Edificación CTE),<br />

lo cual es un avance significativo que sin duda alguna b<strong>en</strong>eficioso para este tipo <strong>de</strong><br />

construcciones. (p.54)<br />

En V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a, aunque todavía no se han implem<strong>en</strong>tado normativas para <strong>la</strong> construcción<br />

y mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> construcciones <strong>en</strong> bahareque, se han realizado investigaciones<br />

<strong>en</strong> áreas rurales <strong>por</strong> parte <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Faculta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Arquitectura a niv<strong>el</strong> universitario,<br />

con propuestas <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das y sistemas constructivos, <strong>la</strong>s cuales <strong>la</strong>m<strong>en</strong>tablem<strong>en</strong>te<br />

quedan, <strong>en</strong> su vasta mayoría, sin implem<strong>en</strong>tarse.<br />

En cuanto al patrimonio cultural edificado, muchas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s edificaciones <strong>en</strong> bahareque<br />

están abandonadas, otras que son ya objeto <strong>de</strong> interés histórico, no se han mant<strong>en</strong>ido<br />

y, aun peor, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> gran<strong>de</strong>s interv<strong>en</strong>ciones y restauraciones, aunque ti<strong>en</strong><strong>en</strong> valor<br />

patrimonial, como <strong>por</strong> ejemplo, <strong>la</strong>s coloniales. Muchas veces suce<strong>de</strong> <strong>de</strong>terioro <strong>por</strong><br />

ma<strong>la</strong> praxis, <strong>de</strong>bido al <strong>de</strong>sconocimi<strong>en</strong>to y <strong>de</strong>l efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> humedad y <strong>la</strong> erosión; tal<br />

138

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!