Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

ijdrage de pastoor zelf moest leveren voor het herstel van genoemde gebouwen en voor het
onderhoud van de onderpastoor. Toch werd nog ruimschoots aandacht geschonken aan de
verfraaiing van het interieur, want we lezen: "Op 25 oktober 1774 gelevert aen den E.H.pastor in
Welde eenen silveren geheel vergulden kelk met patenne en lepelken dat weght samen in zilver 21
onsen", en "Anno 1775 den 4 mey hebbe ick ondergeschreven pastoor van Welde accoordt gemaeckt
met Jacobus Visschers meester smit woonende tot Antwerpen in de Keyserstraet om te maecken het
ijser voor een communiebanck, volgens modelle ende teeckeninge aen hem verthoont". Na de
troebelen voor de kerk tijdens de Franse Revolutie werd de 19e eeuw rustig ingezet. In de nacht van
13 op 14 mei 1840 werd er echter weer ingebroken in de kerk: "Heden omtrent 6 uren van den
morgen alhier naer de kerk gegaen zijnde om misse te hooren hebben mij aldaer bevonden dat in den
afgeloopen nacht de deuren der schuer van J.B.Verheyen, schepen en landbouwer aen de kerk
waeren opengebroken en daer uytgehaeld was, eene leere met een kartouw. Waer mede de dieven
naer de kerk waeren gegaen en bij de vensterraem geklommen, een schildglas uytgebroken, die touw
van buytten aen de leere vastgemaeckt, en alzo van binnen mede ingeschoven. En hebben in de kerk
een kasken opengebroken, waer den offer of opbrengst der schael in was, beloopende omtrent vijf
francs medegenomen, en de leere met de touw ter plaets gelaeten tegen de vensterraem, welke
daeders aen ons nog onbekend zijn".
Alles verliep toch min of meer normaal tot in 1841 de kerk door een verschrikkelijke ramp werd
getroffen. In de herberg van kerkmeester J.B.Verheyen nabij de kerk ontstond een twist tussen de
herbergier en een bezoeker. Deze laatste had reeds een hele rekening te betalen, zodat de herbergier
niet meer wilde inschenken. De verbruiker stak kwaadwillig de schuur achter de herberg in brand,
zodat de vonken opstegen en de kerk binnendrongen. De brand begon in het klein torentje boven het
kruiskoor. De spits vatte vuur en een groot gedeelte van de kerk werd vernield. Tijdens deze brand
ging een groot deel van het kerk- en gemeentearchief dat in de toren was opgeborgen, verloren. Het
gemeenteraadsverslag van 23 augustus 1841 vermeldt o.a. het volgende: "...dat alhier op
gisterenavond 22 augustus om 10 ueren is beginnen te branden, een huys, stal en schuer van den
landbouwer en schepenen J.B.Verheyen, door welken brand onze kerk ook teenemael in asschen is
gelegt en tot heden toe nog aen het blusschen zijn om de aenpaelende gebouwen van dezen ramp te
bevrijden". Op 1 december 1842 werd de kerk terug in gebruik genomen en op 6 december 1842 werd
ze opnieuw gewijd door J.H.Vander Meren, landdeken van Turnhout. In 1842 werden reeds
voorbereidselen getroffen voor het herstel. De plans lagen hetzelfde jaar klaar en het lastencohier kon
reeds neergelegd worden. Na veel geschrijf kon in 1844 met de heropbouw begonnen worden. Het
werk werd in 1846 besloten met de nieuwe vloer. De mooie torenspits werd dan vervangen door het
huidige stompe torentje.
Nauwelijks enkele jaren later werd de kerk opnieuw zwaar getroffen door een hevige blikseminslag.
Over deze ramp op 7 juli 1850 getuigde J.B.Bax het volgende: "Wij Jan Baptist Bax, in de deur van het
huys van Adriaen Pelkmans herbergier bij de kerk alhier, staende, zoo komt daer eenen zwaeren
donderslag die den toren der kerk alhier trof, en seffens een groote partij schalien van het spit deden
neder storten. En den rook of damp uyt de gaten van den toren uytwaesemde zoo zijn ik, met nog
verscheyde andere menschen uyt die er naest gelegene herberg, nae boven op den toren geloopen
om te zien wat er gebeurt was. Daer zijnde hebben bevonden dat den balk boven het belfort, boven
de groote klok, van onderen van te langs was opengeslaegen en gesplonstert. Dat van buyten de
schalien van het spit van het kruys tot aen het steenwerk, een baen van omtrent eenen meter breed,
waeren afgeslaegen, maer dat het nergens vuer had gevat, noch brand verwekt". In 1857 werd het
uurwerk van de toren hersteld door Waegemans van Turnhout voor 245 frank. De toren bleef
bouwvallig, want in een verslag van de gemeenteraad van 29 september 1857 lezen we: "...dat den
gemeententoren aen de kerk alhier op verschillige plaetsen bouwvallig is, dat hij de schaliedekkers
heeft moeten ontbieden om de losse steenen en arduyne waterlijsten af te werpen om alle ongelukken
te voorkomen, dat de leydekkers ons verzekeren dat er groote reparatien aen zijn, door den brand van
1841, regen en wind veroorzaekt, dat die herstelling eene groote som zal beloopen, en dat dit niet
lang mag worden uytgesteld". Het noodlot sloeg opnieuw toe in 1862, want de kerk werd opnieuw
getroffen door de bliksem: "...dat op gisteren 20 mei 1862 omtrent 9 uren 's avonds, het hemelsvuer is
gevallen en den toren der kerk dezer gemeente heeft getroffen aen den oostenkant. Dat dit boven aen
het kruis schijnt aenvang te hebben genomen, en alzoo benedenwaerts is afgedaeld eenen reep
schalien of leyen heeft weg genomen tot aen het vaengat, daer den bliksem schijnt binnen in den
toren te zijn gekomen, en heeft aen het belfort, daer de klokken hangen, eenen balk beschadigd, daer
schijnt hij den ijzerendraed gevolgd te hebben die van den klokkenslag boven tot beneden den
binnenslag in de kerk, op de kas van het orgel was gesteld, daar heeft hij den hamer en de bel