Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

zelfs een turnkring. De grote bezieler van dit alles was pastoor Jacobs die met nooit aflatende ijver
verder wilde doen. Door ondervinding in de Boerengilde meer en meer tot de overtuiging gekomen dat
de samenwerking noodzakelijk was om het voordeel der landbouwers te bevorderen, richtten enige
leden van de Boerengilde op 24 september 1899 een samenwerkende stoommelkerij op, onder de
naam van "De Verbroedering". Voorzitter werd Corneel Van Beek, volgens het verslag van de
vergadering omwille van zijn vlugge en radde tong. De melkerij begon op volle toeren te draaien rond
het jaar 1900. De grond waarop de melkerij werd gebouwd werd geschonken door Karel Bols. De
bouw van de Melkerij "De Verbroedering" kostte 4315,83 frank, dit voor cement, bakstenen en
houtwerk. De gebouwen werden opgetrokken door Jerome Vermeulen die daarvoor 104000 stenen
gebruikte die samen 1030 frank zouden kosten. De toen nodige machines werden aangekocht voor de
prijs van 6684,85 frank. De melkerij "De Verbroedering" was de eerste in het land die werd uitgerust
met een stoommachine. In de loop van deze eeuw groeide de melkerij uit tot de modernste van de
streek.
Vroeger hadden ook Poppel en Weelde hun eigen melkerij, doch door diverse omstandigheden
werden deze gesloten, waardoor de meeste landbouwers van deze twee melkerijen overkwamen naar
Weelde. Vijftig jaar lang was Frans Swaan zaakvoerder van de melkerij, tot hij in 1950 werd opgevolgd
door zijn zoon Theo. De melkerij "De Verbroedering" telde in 1912, 92 leden. Pastoor Jacobs was toen
ere-voorzitter, Emile De Boungne voorzitter, Karel Bols ondervoorzitter, August Kolen, Jos Van Loon
en E.H.Tubbax commissarissen. Bestuursleden waren in 1912: J.Heyns, J.Kolen, L.Verheyen,
Fr.Timmermans en Jos Mertens. Zaakvoerder was Frans Swaan. In het jaar 1911 werd 47367 kilo
boter verkocht en aan de leden uitbetaald tegen de gemiddelde prijs van 3,25 frank de kilo. De omzet
van de melkerij steeg voortdurend en momenteel bedraagt de jaarlijkse omzet 16.000.000 liter melk
met daarnaast een boterproduktie van 500.000 kg. De laatste jaren kon er een coöperatieve bijslag
van 35.000.000 frank aan de leveranciers worden terugbetaald, dit onder de vorm van een jaarlijkse
bijslag.
Eveneens in de schoot van de Boerengilde werd de Geitenbond "Sint-Jansbond" opgericht. De
vereniging had tot doel de leden te vergoeden in geval van sterfte der geiten. Ze trachtte ook het
geitenras van de streek te verbeteren door jaarlijkse prijskampen in te richten. De Geitenbond "St.-
Jansbond" werd wettelijk erkend op 21 april 1907. In 1912 telde de maatschappij 150 verzekerde
geiten en ze was aangesloten bij de vrije Herverzekering van de provincie Antwerpen. Het bestuur
bestond in 1912 uit Frans Haagen als voorzitter en Jan Govers als schrijver. Op 28 september 1911
werd met eenparigheid van stemmen het voorzitterschap van de gilde overgedragen aan Jozef Van
Hees, zoon van wijlen Christ Van Hees, die het voorzitterschap had waargenomen sinds 1894. Het
bestuur zag er toen uit als volgt: proost E.H.Jacobs, voorzitter Jozef Van Hees, schrijver Louis De
Bont, schatbewaarder Karel Vloemans en wijkmeesters J.Bax-Van Gils, J.Havermans, L.Van Oerle,
Ph.Clé, J.Bax-Van Hees, C.Brosens, C.Van Loon, M.Maas, J.Kolen en F.Timmermans.
Ondertussen was weeral een onderafdeling van de Boerengilde gesticht. Dat was in 1910 en ze
heette Ziekenbeurs Sint-Jozefsgilde. Ze werd op 16 december 1911 door koninklijk besluit
goedgekeurd. De doelstellingen van deze instelling waren de volgende: "1. De zorgen van de
geneesheer en de geneesmiddelen te verschaffen aan haar zieken of bij ongeval gekwetste,
werkende leden, alsook aan hun huisgezinnen. 2. Een dagelijkse schadeloosstelling te betalen
gedurende de tijd van onbekwaamheid tot de arbeid. 3. Buitengewone en tijdelijke onderstand te
verlenen aan de leden die ongeneesbaar of gebrekkig verklaard werden. 4. Tussen te komen in de
begrafeniskosten". De instelling was zeer sociaal gericht en ze was een weldaad voor de gewone
dorpeling. De ziekenbeurs had in 1911, 144 frank uitbetaald en had in 1912 nog 287,75 frank in kas.
Het bestuur bestond in 1912 uit erevoorzitter pastoor Jacobs, voorzitter Emile De Boungne, schrijverschatbewaarder
J.Tubbax en bestuursleden A.Kolen, K.Vloemans en Ed.Van der Voort. Niet lang
daarna, namelijk op 10 maart 1912 werd de Matigheidsbond Sint-Paulusgilde opgericht, die vanaf de
stichting reeds 50 leden telde. De St.Paulusgilde had tot doel het alcoholisme in de parochie te
bestrijden. Alle mannen en jongelingen boven de 15 jaar mochten lid worden, maar zij moesten dan
beloven nooit alcoholische dranken te drinken. Het bestuur was in 1912 als volgt samengesteld:
erevoorzitter pastoor Jacobs, voorzitter Frans Berghmans, ondervoorzitter Louis De Bont, schrijver
Remi Schijvers, bestuursleden: Edm.Vloemans, Jan Verheyen, Jacobus Van Loon en August
Brosens.
Rond die tijd werd ook de studiekring Sint-Lutgardis opgericht. Deze instelling die ook weer in de
schoot van de Boerengilde was opgericht, had tot doel de leden door studie en voordrachten verder te