Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

I.Inleiding
De verdienste van een heemkundekring ligt niet in een groot aantal leden, niet in openbaar vertoon,
en niet in feestelijke bijeenkomsten. Ze ligt integendeel in het noeste werk dat in alle stilte wordt
verricht en waarvan het resultaat maar eens om de paar jaar openbaar gemaakt kan worden. En dat
dan nog in het beste geval. De jongste jaren is er door een weliswaar beperkte groep leden van de
Heemkundekring Nicolaus Poppelius ongelooflijk veel werk verricht in de archieven van onze
fusiegemeente. Het resultaat liegt er niet om: achtereenvolgens verschenen nu al vier boeken:
- Wel en Wee in Weelde in 1978;
- Poppel in Goede en Kwade Dagen in 1979;
- Zoals Ze Waren: Ravels, Weelde en Poppel in Prentkaarten, insgelijks in 1979;
- Ravels in Lief en Leed in 1980.
Heel het jaar 1981 diende besteed te worden aan verder opzoekings- en redactiewerk aan het boek,
waarvan u hier een exemplaar in de hand hebt. Het is uitermate zwaar werk geweest dat geheel
onbaatzuchtig, maar toch ten koste van veel tijd en persoonlijk geld door de redactie is verricht. Dit
jaar beleven wij dan weer eens zo'n moment van -wij mogen het gerust zeggen- groot geluk, waarop
wij voor het voetlicht mogen treden met de nieuwe boreling: Weelde Toen en Nu.
Weelde Toen en Nu wil een goed leesbaar getuigenis zijn van het verleden en het heden van de
deelgemeente Weelde. Historisch gezien heeft deze deelgemeente een rijk verleden. Bovendien mag
ze bogen op een uitgebreid archief. In die zin is het aangenaam werken geweest. Wij hopen, dat u
aan dit boek veel plezier beleeft. Bovendien is het beslist een waardevol bezit voor de toekomst. Ook
dat telt. We mogen zelfs stellen, dat dit het enorme risico (want zo'n boek uitgeven kost een fortuin)
ruimschoots waard was. Wij staan erop alle medewerkers aan dit boek van harte te bedanken, ook
allen die zijdelings of direct de werkgroep met informatie, documenten of wat dan ook behulpzaam zijn
geweest. Wij doen niemand onrecht aan, als wij zeer speciaal drie mensen uit de werkgroep extra
vermelden om hun onverdroten en niet aflatende inspanningen. Dat zijn Marc Vermeeren, Willem
Paulussen en Cyriel Verbeek. Aan hen een extra woord van dank, maar ook van lof voor de geleverde
prestatie. De heemkundekring hoopt in de toekomst nog meer voor het nageslacht te kunnen
bewaren, niet alleen in geschriften, maar ook in monumenten. Maar daar hoort u hopelijk een
volgende keer meer van
Weelde, nog net dat stukje Vlaanderen bij de grens, vult samen met Poppel de rechtse bochel die
België in het noorden vertoont. Administratief moest het genoegen nemen met de functie van
deelgemeente van Ravels -een beetje pijnlijk als je terugdenkt aan de roemrijke Vrijheid Weelde van
weleer- en ressorteert het onder het kanton Arendonk, het arrondissement Turnhout en de provincie
Antwerpen. Als je rond Weelde loopt, dan leg je ongeveer 30 km af: in het noorden 7,9 km langs
Poppel, in het oosten 2,6 km langs de Nederlandse grens, in het zuiden 8,7 km langs Arendonk en
Ravels, in het zuidwesten 3,6 km langs Turnhout en in het westen 7,1 km langs het bonte dorp Baarle
(Hertog en Nassau). Daarbinnen prijkt dus Weelde met zijn 3724,26 hektaren oppervlakte.
Dit stukje Weelde is mijn ...
Weelde, de trots van alle Weeldenaren, maar toch een kleine republiek. Weelde is een federatie van
drie gebiedsdelen: het Kerkeinde, de Straat en de Statie! Ze vallen samen met de drie parochies van
nu: de Sint-Michielsparochie (Kerkeinde of Centrum), de Sint-Jansparochie (Straat) en de Onze-Lieve-
Vrouwparochie (Statie). Sint-Michiel vormt de historische kern en is ook de grootste parochie
gebleven. En toch ligt juist deze parochie niet langs een belangrijke verkeersweg. Je moet er een
ommetje voor maken. Sint-Jan en Onze-Lieve-Vrouw daarentegen wel, resp. langs de belangrijke
internationale wegen Turnhout-Tilburg-'s-Hertogenbosch en Turnhout-Breda. Weelde, drie
agglomeraties dus, eigenlijk erg verscheiden, maar als het erop aankomt, één van hart en overtuiging.
Weelde heeft ook steeds een intens gehuchtsleven gekend. Elk gehucht vormde door de eeuwen
heen een hecht geheel. Je merkt het vandaag de dag nog steeds. Kijk maar naar de jaarlijkse