Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

Als minderjarige vrouw van Weelde, amper een half jaar oud, volgde zij haar vader Laurent op. Haar
oom Frederik Huyssen van Kattendijke overhandigde de geloofsbrieven en bracht in haar naam de
leenhulde. Frederik, de broer van haar vader, was heer van Ravels, hoogbaljuw van Zeeland
bewesten-Schelde en rentmeester-generaal van Zeeland. Toen Margareta 16 jaar oud was, huwde ze
te 's-Gravenhage op 8 oktober 1683, Henry Cornewall, een kapitein in Engelse dienst. In 1688 werd
Willem III, die stadhouder was van Holland en Zeeland, koning van Engeland en het wekt bijgevolg
geen verwondering, dat er toen vele Engelse legereenheden hun kwartieren hadden in Holland en
Zeeland. De wapenspreuk van het geslacht Huyssen van Kattendijke luidde: "Nec timide, nec tumide"
en dat betekent: "Noch vrees, noch trots". Op dat familiewapen prijken drie oesterschelpen, immers
Kattendijke was toen al bekend om de oesterkweek en het grenst aan Yerseke.
f. Henry Cornewall, Heer van Weelde (1683-1725)
Het gezin Cornewall-Huyssen vertrok vermoedelijk in 1689 naar Londen. Er werden twee zonen
geboren: Henry op 12 januari 1685 en William-Henry, op 4 januari 1687, maar deze laatste overleed
drie maanden na de geboorte. Cornewall was in Engeland heer van Bredwardine in het graafschap
Herefordshire. Kattendijke werd een Engelse baronie en Weelde kreeg een Engelse heer. Margareta
Huyssen stierf heel jong en werd begraven op 26 april 1692, onder een mooie grafzerk in de
Nederlands-Hervormde Kerk, Austin-Friars, te Londen. Cornewall had hier een vertegenwoordiger van
Lutherse gezindte en uit dokumenten van 1712 is gebleken dat hij Goswinus Bernage de Meliskerck
als gevolmachtigde heer van Weelde liet aantreden. Goswinus was de zoon van Adriaan Bernage,
drossaard van Tilburg en Goirle, en van Maria van Arkel, vrouw van Meliskercken bij Middelburg.
Goswinus was secretaris van Tilburg van 1711 tot 1713 en wegens krankzinnigheid werd hij in 1725
overgebracht naar Geel. Nog datzelfde jaar, gaf Cornewall volmacht aan Pieter van Hove, drossaard
van Tilburg en Goirle, om te Weelde zijn belangen te behartigen. Pieter van Hove was Amsterdammer
en aan de universiteit van Utrecht in 1707 gepromoveerd. Te Londen werd op 5 november 1725, door
notaris Willem de Gols, de Tilburgse drossaard, als waarnemend heer van Weelde bevestigd.
Door deze aanstelling verkreeg Van Hove de autoriteit om schepenen te ontslaan of aan te stellen, de
ambtenaren in hun functie te bevestigen of eruit te verwijderen, alle geldmiddelen te beheren, de
akten te tekenen, arrestaties te verrichten, m.a.w. hij verkreeg alle recht en macht die tot het gezag
van de heer behoren. Misschien voelde Cornewall het einde van zijn heerschappij naderen. Immers, in
1725 werd de Privé-Raad ingesteld door de Oostenrijkse bezetter en deze wilde een absolutistisch
regime met onvoorwaardelijke zelfstandigheid. De Privé-Raad werd het hoofdinstrument van het
Oostenrijks bewind en droeg veel bij tot de hervorming van het strafrecht. De adelstand werd als
besturend element uitgeschakeld en de ambtenarenstand kwam de plaats innemen van de
riddergeslachten. Toen de Fransen in 1744 weer binnenvielen, volgde de Privé-Raad het leger en
zetelde achtereenvolgens te Weelde, te Schoten, te Lier en te Hoogstraten. Het blijft een open vraag
in hoeverre deze heren en vrouwen zich met het dorp inlieten. Vermoedelijk zijn ze er weinig te zien
geweest. Ze zullen zich echter wel verzekerd hebben van betrouwbare schepenen en ambtenaren,
want ze moesten een pandsom of koopsom afleggen bij het centrale gezag, en dat bedrag moest ruim
invorderbaar zijn. Ook berusten, in de Weeldse en Ravelse archieven, dokumenten van de
eedaflegging van de schouten, waarvoor dezen zich naar Middelburg moesten begeven. Keizer Karel
VI van Oostenrijk stelde Eugenius van Savoye aan als landvoogd van onze gewesten en onder zijn
bestuur, van 1714 tot 1724 rezen al spoedig konflikten met de adel.
g. Bartholomeus Lemmens van Tulder, Heer van Weelde
Bartholomeus Lemmens was op 31 oktober 1671 te Poppel geboren als zoon van Adriaan Lemmens
en Johanna Biemans. Hij was koninklijk ontvanger te Poppel en daar huwde hij op 10 januari 1709
met Elisabeth van Esch. In 1722 werd hij secretaris van Weelde, maar hij bleef te Poppel wonen.
Enkele jaren na zijn aanstelling tot secretaris, werd hij heer van Weelde en meteen kon vastgesteld
worden, dat het gezag van de adel in handen van de ambtenaar overging. Hij zegelde de
gemeentestukken met het wapencachet van Van Tulder. Zijn echtgenote Elisabeth van Esch werd
Vrouwe van Weelde genoemd want dat staat te lezen in het parochieregister van Poppel, waar ze op
1 februari 1753 werd begraven. Hun zoon, Adriaan Lemmens van Tulder, werd op 22 juli 1717 te
Poppel geboren, studeerde rechten te Leuven vanaf 1735, en hij overleed te Poppel op 10 september
1767. Hij was secretaris van Weelde en Poppel in het midden van de 18e eeuw. Als secretaris van
Weelde en Poppel werd hij opgevolgd door Jan Baptist Diels uit Turnhout, die in 1767 zijn