Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

verstaen hebbende dat de sake van Ued. kerck in soo een favorable staedt sijn dat Ued. soo veel
penningen bij den andre hebt dat Ued. tot stichtinge en devotie van Ued. gemeente, daarvoor een
orgel soudt konnen doen opreghten t'geene oock een groot ciraet sal bij brengen ende daer door het
musiecq in perfectie sal konnen gesongen werden, t'geene een heerlijcke werck is, soo ist dat bij dese
niet heb konnen manqueren Ued. te adviseren dattic met soo een pieus werck voorgaet ende voor
soo veel Ued. in dese een approbatie van den Heer van Weelde soudt noodigh hebbe ist dat dese
dient omme Ued. daar volkomentlijck van te versekeren ende dat het selve in sijn Hoogh Ed. Name
ben doende bij dese ende volkomentlijck approberende, Ued. sal mij veel plasier geve als Ued. mij
sult adviseren wanneer alles in staedt sal wesen ende soo het op andere platsche gebruyckelijck is
sagh ic wel gaerne den naem ende wapen vanden Heere op den voet vanden Orgel, eijndigende hiere
mede blijve
Ued.oodmoedige dienaer
C.Bernage de Meliskerck
Tilburgh 7 januari 1712"
Het ziet ernaar uit dat de Heer van Weelde erg gevleid is met het vragen om zijn advies, hij is ook erg
enthousiast over het plaatsen van een nieuw orgel en vraagt of zijn naam en wapen zouden worden
aangebracht op de voet van het orgel, zoals dat elders de gewoonte zou zijn. Hoelang het aangelopen
heeft eer het orgel geplaatst was, weten wij niet. Feit is dat de 28e mei 1723, dat is 12 jaar na akkoord
over contract, de heer Christianus Penceler tekent op afrekening voor voldaan:" Den ondergeschreven
bekent ontfangen te hebben uyt handen van den Heer Pastoor van Weelde de somme van 1400
guldens en daer mede voldaen voor het maken van het orgel in de St.Mighiel kerck tot Weelde desen
28 mei 1723". Blijkens rekeningnota van 20 december 1729 wordt het "secreet van onse orgel"
hersteld door Jacobus Verbuecken, orgelmaker. In de rekening is mede vereffend de aankoop door de
Heer Verbuecken van "het out orgeltien ter weerde van 7 gl". De reparatie loopt op tot de som van 24
gulden 10 stuivers, d.i. 3 pistolen min 7 gulden. In 1781 gaat de Heer Tits uit Hoogstraten een contract
aan met de gemeente, waarbij hij zich verbindt om gedurende 12 jaar, tweemaal sjaars het orgel te
komen nazien. Hiervoor kreeg hij 5 gulden en 12 stuivers per jaar. De 16e augustus 1844 worden
conditien opgesteld voor het maken van een nieuw orgel voor de kerk van Weelde. De contractantorgelmaker,
F.Smet van Duffel, zal het werk op zich nemen voor een bedrag van 1300 gulden
Brabants courant geld. Hij staat meteen in voor het vervoeren van het orgel van Duffel naar Weelde,
voor kost en drank voor hen die het orgel stellen en voor de betaling van "eenen blaeser ten tyde van
het stellen".
De voorwaarden gesteld voor het instrument zijn de volgende: "een nieuw secreet van beste eyke
waegenschot, inhoudende 54 totsen beginnend in den Bas met ut en eyndigende in den superius met
fa waar de volgende registers zullen op geplaatst worden, te weeten cornet van 4 pypen sterk-
prestant 4 voet, Bourdon 8 voet bas, en Bourdon 8 voet super; prestant 8 voet tot de tweede ut in den
Bas, violla de gamba super, fluyt 4 voet, nasart 3 voet, Doublet 2 voet, fournilaer van 8 pypen sterck,
trompet Bas, en trompet super uytmaekende twee registers. Daer zal insgelijks gemaeckt worden een
nieuw clavier inhoudende 54 totsen waer van de platte totsen zullen belegt worden met yvoir en de
verhevene totsen met swert ebben houdt. Het bovenstaende werk zal alle gemaeckt worden van een
beste kwaeleteyd van mengel stof bestaende in tin en loot, de regeerwerken en blaesbalcken zal alles
gemaeckt worden van beste eyke schrijnhout". De orgelkas wordt gemaakt uit beste "eyke
schrijnhoudt", zoals gebruikt werd voor het orgel van Wechelderzande. De vijf stuks snijwerk, te
voorzien aan de voorste pijpen "moeten achterstaen bij begrepen zijn". Het werk moet zodanig zijn dat
het orgel "een melodieus geluyt" geeft, in "fluyt en tong". Andere kwaliteiten die worden verwacht zijn:
"een vive aenspraeck en verders al wat het bovengemeld orgel tot voordeel zal konnen dienen".
Reeds de elfde juli 1845 tekent orgelmaker F.Smet een rekening af voor voldaan "voor het maken van
een geheel nieuw orgel met nieuwe orgelkas voor een bedrag van 1340 gulden. De drij consolen
onder de torens en de orgelkas vallen buiten de rekening, zoals dat was voorzien in de staat van
voorwaarden. Wel zijn in de rekening begrepen "twintig gedekte pijpen ... cornet als mede ..." Jaren
later wordt voorzien in een vergroting van het orgel, blijkens rekening van 8 april 1876 "Den
ondergeteekende bekend ontvangen te hebben van den Weledel. Heer Fr.Beerten, Pastoor te
Weelde, de somen (sic) van 1450 frank wegens het vergroten van het orgel". Getekend