Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

Molentaks
Te Weelde werd gemeentetaks of bedrijfscontributie geheven op de molenpacht, welke met 1/20e
werd belast. Rond 1700 bedroeg de jaarlijkse molenpacht 900 gulden en rond 1750 was die pacht
1330 gulden. Naar hedendaagse normen kunnen we aannemen dat ruim 100.000 frank per jaar door
de molenpachter aan de gemeente betaald moest worden. Over de laattijdige betaling van die
gemeentetaks berusten meerdere documenten in het archief.
Korenmaat en rogge
Het vat, het vierendeel en het mud waren de inhoudsmaten die hier ter plaatse een geijkte
hoeveelheid vertegenwoordigden. Men sprak van de Weeldse maat, de Turnhoutse maat en de
Bredase maat. Vele eeuwen is de rogge van het allergrootste belang geweest in het leven van onze
dorpsbewoners. We kunnen ons bezwaarlijk een idee vormen van de opbrengst rogge per ha. en
evenmin over de met rogge beteelde oppervlakte, maar wat we wel kunnen vaststellen is dat de
verkoop van rogge veruit de voornaamste bron van inkomsten betekende voor de landbouwbevolking.
Boter en wol namen een minder belangrijke plaats in. De rogge was als betaalmiddel even waardevol
als muntstukken. In het jaargetijdenboek van de Sint Michielsparochie (1377-1581) vonden we, dat er
bij de dorpsherder, 119 betalingen met rogge werden verricht tegenover 129 betalingen met munten.
Alhoewel de molen van Weelde op een uithoek was gelegen, had hij toch een centrale functie in het
dorpsgebeuren.
Spreuk van de molder
Hier maalt men voor alleman
Die zijn leen geven kan
Die wil borgen
Moet wachten tot morgen
Spreuk van de klanten
Meulderke, meulderke korendief
De grote zakken die maalt hij lief
De klein wil hij niet malen
Daar kan hij geen grote schep uit halen