Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

't baies (17e eeuw). Het is zeker, dat de naam Baies stond voor een partij akkerland op het
Hoogeinde. Wij zijn ervan overtuigd, dat dit gewoon de familienaam Baies (nu: Bayens) is. Het Baies
lag achter de hoeve Bayes Stede.
Bakstraat, Baksbosweg, Bakserve, Baksvenweg, Bakstraats Heideke
backstraet (1631), bacxstraet (1696), backxstraet (1745), bakstraet (1779), Bakstraat (1981), bacs
erve (1417), Bakstraets heiken (1801). Bakstraat was in de zeventiende eeuw de naam voor de weg
die van de Singel naar de Leemputten liep. In alle hierboven vermelde namen komt ontegensprekelijk
de eigennaam Bax (Back, Backx, enz. in vroegere eeuwen) voor. De familie Back is één van de
oudste Weeldse families en genoot de eeuwen door groot aanzien. Zie daarover meer in het historisch
gedeelte.
Baetenheide, Baeteneinde, Batenheideveldweg
't baten heijvelt (1773), Baetenhey (1910), Baaten Heide (Kadaster) en tenslotte Batenheide (1981),
Baeteneyndt (1631). Uit het archief blijkt, dat het gehele gebied achter het Hummelshoek in de
zeventiende eeuw Baeteneinde genoemd werd. Het was een gemengd gebied met bos-, heide- en
veengrond. Tussendoor lag er een stukje cultuurland. De naam is wellicht die van de toenmalige
eigenaar, Hein Baeten. Dat weten wij, omdat in 1662 een document zegt: "heyn baeten heijvelt
gelegen tusschen Bairle ende Weelde ...". Batenheide is dus een gedeelte van het gebied Bateneinde.
Vermelden wij nog, dat Baten verwant is met Beatrijs. Baten is dus "zoon van Beatrijs".
Bedden, Korte Bedden
den mep acker ofte bedden (1638), den bedden (1643), de bedden (17e eeuw). Dit is een stuk
akkerland en dries in het Geeneinde. Bedden betekende "leger (van dieren), winterleger, plaats waar
vissen kuit schieten; bedding, laag stuk land; waterkering, dam, ophoging van een oever". Wellicht
gaat het hier gewoon om een in bedden (wij kennen het woord nu nog) gelegd stuk land. Die bedden
met de tussenliggende kanaaltjes moesten voor goede afwatering zorgen. Korte Bedden is zeker een
naam die met dat verschijnsel te maken had. Het element "mep" laat zich moeilijk verklaren. Het komt
ook maar één keer voor.
Beekse rijt (zie Rijt)
Beemd
Dit element komt in Weelde zeer vaak voor. Denk aan namen als: de Beemden, Baalse Beemd,
Baarten Beemdeke, Bosbeemd, Keurvorste Beemden, Beerten Beemdeke, Absolonsbeemd,
Kopsbeemdeke en tientallen andere. De schrijfwijzen variëren niet zo erg: den beemt (1685), de
beemdekens (1638), de bemdekens (1698) enz. Een beemd is een weiland, in principe om gemaaid
en gehooid te worden. Omdat daar de weiden meestal het weligst tieren, geeft men de naam beemd
dan ook doorgaans aan die graslanden die bij een rivier liggen. Zo treft men er nogal wat aan bij de
Aa. Uit vergelijkende studie kan men de Germaanse oorsprong ervan bepalen: "bami-d-ci", wat
"besproeid land" betekent. Voor Absolonsbeemd: zie aldaar.
Bellekens, Belkens Beemdekens, Belleken Voort
het Belleken (1684), de bellecken (17e eeuw), t'belleken (1737, belkens bemdekens (1737),
belkenvort (1367), belkenvoert (1442), belkevoirt (1442), belckevoirt (1637), bellekevoort (1680),
belleken voort (1787). Belleken en Belleken Voort lagen bij de Aa ten oosten van het Stok. Belleken
kan op verscheidene manieren verklaard worden: het Middelnederlandse "belle" betekent "bloemen
die belvormig aan de stengel hangen", er is ook "belle" als "afsluiting, omheining". Belle kan ook van
Isabelle of Barbel (Barbara) komen; de meeste schrijvers menen echter, dat het "afsluiting" betekent.
Dan komt het woord van het Latijnse balinus: een omsloten terrein. Voor het element "Voort" verwijzen
wij naar de naam "Voort" verderop.
Berkenvoort, Berkt