Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

De Sint-Antoniusgilde
Keizer Maximiliaan (1482-1494) gaf zijn goedkeuring tot het oprichten van twee schuttersgilden te
Weelde, waaronder de St.Antoniusgilde. Deze gilden werden op het einde van de 15e eeuw gesticht
door de toenmalige beneficiant van Weelde, Eerwaarde Heer Walter Stouts. Vermits op 21 maart
1453 het altaar en het beneficie van de H.Antonius werden opgericht in de Sint-Michielskerk, kunnen
we vermoeden dat de St.Antoniusgilde hieruit is ontstaan. J.B.Grammaye schreef in 1610 dat de
gilden van Weelde steeds deelnamen aan de processie, ook in de woeligste tijden. Als sieraad, zo
gaat hij verder, droegen ze witte roeden in hun rechterhand. In de St.Antoniusgilde droegen de
mannen een hoge zijden pet en een rode halsdoek en de vrouwen een strikmuts en een gele
halsdoek. Enkele gekende hoofdmannen waren:
1668: Pastoor Gerard Deens
1679: Pastoor Severinus Otgeri
1709: Pastoor Gregorius Van den Idzerd
1727: Pastoor Gabriël Vaes
1810: Wouter Van der Steen
1818: Laurentius Vinckx
18..: P.Van Gastel
1844: P.Timmermans
1852: Adriaan Van Loon
1884: Jozef Van Loon
1892: Modest Van der Voort
1928: Karel Van Loon
1949: Adriaan Van Gils
19..: Modest Van der Voort
1958: Felix Van Dun
19..: Constant Diels
De gildebroeders moesten op straf van boete aanwezig zijn op de jaarvergaderingen en men was
verplicht de begrafenis van een overleden gildebroeder bij te wonen. De leden droegen het
afgestorven lid naar zijn laatste rustplaats. De verplichtingen voor de gildebroeders en -zusters in de
gildekamer, in de processie, in de lijkdienst en op de teerdagen aanwezig te zijn, worden in het
reglement aangehaald en de boeten (in geld, in gebeden of in natura) werden zeer nauwkeurig door
het bestuur van de gilde bepaald. Vroeger had de St.Antoniusgilde twee teerdagen (nu slechts nog
een), rond de feestdag van St.Antonius. De eerste teerdag werd er een mis gecelebreerd voor het
tijdelijk en geestelijk welzijn van de leden, de tweede teerdag voor de overleden gildebroeders.
Tijdens de teerdagen was er 's avonds feest in de gildekamer en pastoor Sylvain Jacobs schreef
hierover in 1901: " T'is de gewoonte op deze teerdagen te dansen, maar dat gebeurt altijd tegen den
zin van den heer pastoor die alle pogingen aanwendt om dat misbruik te bekampen". Vroeger werd op
de vooravond van de feestdag de grote klok geluid en dronk men het luibier.