Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

X. Folklore
Legenden en bijgeloof
Overal in deze streken en ver daarbuiten moet het in de voorbije eeuwen gewemeld hebben van over
geheimzinnige machten beschikkende wezens, tenminste te oordelen naar de rijkelijke hoeveelheid al
dan niet serieuze leesstof over deze magische materie. De ontelbare aan het rotsvaste bijgeloof van
onze voorouders ontsproten verhalen, vertonen door de vaak mondelinge overlevering en
plaatsgebondenheid onderlinge variaties, maar de grondtrekken zijn eender. Belangrijke motieven in
de meeste toverijverhalen zijn: het optreden van personages met vermeende buitennatuurlijke
eigenschappen en daarom heks, tovenaar of demon genoemd, angstgevoelens die opgeroepen
worden door de als onverklaarbaar ervaren bijzondere machten, het nemen van
voorzorgsmaatregelen om het gevaar van toverij te bezweren.
Vooral de heks in de gedaante van een oude vrouw is geliefd onderwerp in verhalen over toverij.
Velerlei uitzonderlijke vermogens worden haar in allerlei toonaarden toegeschreven, waarvan
bijvoorbeeld het zich kunnen veranderen in een dier, het zich kunnen verplaatsen door de lucht of het
toepassen van kruiden om mensen ziek of gezond te maken. Louis Stroobant tekende rond 1910
enkele legenden op en publiceerde ze in Taxandria. Walter Luyts beschreef voor zijn
licentiaatsverhandeling de legenden in het noorden van de provincie Antwerpen, en het is deze
licentiaatsverhandeling die we als bron hebben gebruikt. Het valt nu niet meer mee om ouderen te
vinden die nog gretig kunnen vertellen over heksen en spoken, en daarom is het zoveel waard dat
Walter Luyts in 1956 de toen nog aanwezige legenden optekende en publiceerde. Vele vrouwen
werden voor heksen aangezien. Zelfs veeziekten werden aan de kwade hand toegeschreven. Om de
zogenaamde plaag af te weren, werd een voetreis naar de Trappisten van Bornem ondernomen en
gewijd water en brood werden ervan meegebracht om redding te brengen.
Vieringen
1. Weelde vierde het 75-jarig bestaan van België in 1905
Wij nemen hier het verslag over dat in het gemeentearchief van Weelde daarover bewaard wordt."De
feesten ingericht ter gelegenheid der 75e verjaring van 's Lands onafhankelijkheid zijn hier op
luisterrijke wijze gevierd. Op de dagen van 21, 22 en 23 juli wapperde de nationale vlag op de toren,
schoolgebouwen en gemeentehuis. Den laatstgenoemden dag was er eene feestzitting belegd in de
zaal van den boerenbond alwaar de proost eenige vurige toespraak hield over de vaderlandsliefde en
de verknochtheid aan het Koninkdom. Het feest eindigde met eene geestdriftige Brabançonne en een
uitbundig gejuich, Leve de Koning, Leve België. Het eigenlijke feest was bepaald op 27 augustus jl.
s'avonds te voren wierd het aangekondigd door klokkengelui en kanongeschut dat Zondags bij het
aanbreken van den dageraad duchtig hernieuwd wierd. Van 's morgens af had het dorp een feestelijk
uitzicht en aan alle huizen wapperde de nationale vlag. In het solemneel lof van half twee namiddag,
en in hetwelk de oud-soldaten de eerewacht hielden wierd statig het "Te Deum" aangeheven,
afwisselend door kinder en mannenstemmen gezongen, waarna de jonge en pas ingerichte
fanfarenmaatschappij de brabançonne speelde dat in de kerk een donderende weerklank gaf. Daarna
had de vorming van den luisterrijke stoet plaats, die een ieders verwachting overtrof, waaraan al de
maatschappijen deel, en waarin zelfs om zoo te zeggen de gansche mannelijke bevolking
vertegenwoordigd was. Op eene lengte van ruim 1000 meter was het een gewuif van vlaggen,
wimpels en zinspreuken. In de volgende orde was de stoet samengesteld:
1. Vaandrig te paard
2. Twee bazuinblazers te paard
3. Schoolkinderen in zeven groepen
4. Fanfarenmaatschappij "St.-Nicolauskring"
5. Sint Jorisgilde met vaandel