Weelde Toen en Nu - Heemkundekring Nicolaus Poppelius

archief van de universiteit van Leuven en het testament van pastoor Joannes Hubertus Loemelanus
uit 1529.
1. Korte levensschets
De H.Nicolaus Jansen, bijgenaamd Poppelius, werd geboren rond 1530. Zijn bijnaam Poppelius wijst
er alleszins op, dat hij gedoopt werd in de Poppelse kerk. Misschien zorgde de pastoor van Poppel of
Weelde voor zijn eerste opleiding. Wie weet bestond er een school te Weelde, gesticht door pastoor
Joannes Hubertus Loemelanus. Deze immers stichtte ook een beurs te Leuven voor toekomstige
priesters. De leerling die later in onze kerken zal prijken met de palmtak der martelie, studeerde te
Leuven en in 1556 behaalde hij de 35e plaats onder 180 kandidaten. Leonardus Vechel had hem te
Leuven leren kennen en pas was hij pastoor te Gorkum of hij vroeg Nicolaus als kapelaan en een
weinig later werd Nicolaus zelfs medepastoor. Was hij al niet zo welsprekend als zijn pastoor, in ijver
voor de zielen stond hij bij hem niet achter. Hij werkte zo hard, dat de parochianen hem het slaafke
noemden, waarop Nicolaus glimlachend antwoordde: "Hij slaaft wel, die voor God slaaft".
Op 25 juni 1572 kwamen de Watergeuzen binnenvallen. Priesters en katholieken die het meest in
aanzien stonden trokken zich terug in een versterkt kasteel. Na een dag en 2 nachten gaf men de
burcht over, omdat de aanvoerder der Geuzen, Marinus Brant,beloofde en zwoer allen het leven te
sparen. De burgers werden vrijgelaten maar de geestelijken werden opgesloten en aan de moedwil
der soldaten overgeleverd. Nicolaus, die moedig zijn geloof beleed, sloegen ze een touw om de hals,
wierpen die over de deur, trokken hem enkele malen op en af en lieten hem dan voor dood liggen. Zijn
einde was echter nog niet gekomen. Op zondag 6 juli werden zij naar Den Briel overgebracht en
vandaar werden zij op 8 juli door Willem Van Der Marck, graaf van Lummen, overgebracht naar het
verwoeste klooster "Ten Rugge". Omstreeks 4 uur 's morgens op 9 juli 1572 werden zij daar
opgehangen.
2. Nicolaus te Leuven
Te Leuven studeerde Nicolaus van 28 augustus 1553 tot 1557, het jaar van zijn priesterwijding. Hij liet
zich inschrijven als "Nicolaus Joannis Weldensis". Hij studeerde wijsbegeerte in de pedagogie "Het
Vercken" en verbleef er onder de mindergegoeden in het huis van Standonck. In een rekenboek van
het Standonckkollege te Leuven vonden we nog een vermelding in verband met Nicolaus. Onder een
lijst van inwonenden, opgesteld door president Vincentius Clerici lezen we: "Familia Standonica
distincta secundum mensas anno 1555, 19 octobris sub Vincentio Clerico Zuylreno: ...Metaphysici
pauperes ... Nicolaus Weldensis ..."
Op 26 maart 1556 behaalde Nicolaus het licentiaat in de wijsbegeerte en in dat register staat hij
opgetekend "Nicolaus Joannis ex Welda". In 1557 werd hij tot priester gewijd van het bisdom
Kamerijk. Na zijn priesterwijding verbleef Nicolaus nog twee jaar in het huis van Standonck, immers
beursstudenten moesten als tegenprestatie zich nog twee jaar inzetten tot heil van het instituut. In
deze pedagogie waren twee bestuursambten: regent van het huis en magister pauperum of meester
van de beursstudenten. Deze betrekkingen moesten volgens art.45 van het testament van Pastoor
Loemelanus, toegewezen worden aan afgestudeerde studenten van de beurzenstichting en wel uit de
plaatsen Lommel, Geel of Weelde. Wanneer Nicolaus op 11 juni 1559 het huis van Standonck verliet,
stond hij daar opgetekend als "Magister Nicolaus Weldensis". Was hij magister van het huis van
Standonck of behaalde hij de titel van magister in de wijsbegeerte? Een antwoord hebben we hier niet
voor.
We hebben nu gezien dat Nicolaus viermaal te Leuven staat opgetekend als zijnde van Weelde. Hoe
is dat te verklaren? Nicolaus genoot te Leuven van een studiebeurs uit de stichting van Joannes
Hubertus Loemelanus, pastoor van Weelde van 1503 tot 1532. Loemelanus stichtte daar in 1529 tien
studiebeurzen voor familieleden en studenten uit Lommel, Geel en Weelde. In zijn testament maakte
Pastoor Loemelanus geen onderscheid tussen Weelde en Poppel, die onder één schepenbank
ressorteerden en dat kan men zelf lezen in artikel 29 van dat testament. Over alle verordeningen,
vervat in het testament van pastoor Huybrechts, en vooral over de toekenning van de studiebeurzen
moesten de Heilige Geestmeesters van Weelde waken, afgezien die studenten te Poppel of te
Weelde geboren waren. Het staat vast dat Nicolaus te Leuven dus een bescheid heeft voorgelegd dat
verstrekt werd door de Heilige Geestmeesters van Weelde en daarom staat hij te Leuven opgetekend