Descarga en formato PDF (3,8 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Lexicoloxía, lexicografía e onomástica
antropónimo nos séculos XIV e XV, quer através das formas Elhena (en 1302), quer da actual Helena
(esta em 1437)” (p. 306). O apelido Pinto (tamén rexistrado como topónimo tanto en Portugal coma en
Galicia) ten a súa orixe no alcume pinto, que pode proceder do substantivo pinto «frango» ou do adxectivo
«que tem cores diversas». A primeira ocorrencia data do 1087 baixo a forma PINTUS, mentres que
as formas PINTI e Pinto se documentan no 1258. Novais ten orixe toponímica, sendo o plural de noval
«arroteia», “do latín NOVALIS, -IS, «terra deixada em descanso por um ano», este do adjectivo NOVALIS,
E, de NOVUS, A, UM, «novo” (p. 308). Tanto a forma singular como a plural rexístranse como topónimos
no norte de Portugal e en Galicia. Paiva tamén é de orixe toponímica e xorde como alcume xa no séc.
XII: “O étimo será um nome pré-romano que no latín apresenta possivelmente a forma PAIVA” (p. 309);
antigamente presentaba as formas sen metátase Pauila, Pavia, Pauha, Pauya.
Vid. tamén as entradas 310, 528.
4322 Traballos sobre xentilicios
282. Alarcão, Jorge de: “Sobre alguns problemas de etnonímia e toponímia do noroeste de
Portugal”, en Ana Isabel Boullón Agrelo (ed.), Novi te ex nomine: Estudos filolóxicos ofrecidos
ao Prof. Dr. Dieter Kremer, [A Coruña], Fundación Pedro Barrié de la Maza, [2004]:337-349,
2 mapas (= Biblioteca Filolóxica Galega / Instituto da Lingua Galega).
1. investigación | 2. ámb. portugués | 3. diacrónico | 4. p
Trata de establecer a localización de etnóminos e topónimos referidos ao noroeste de Portugal que
aparecen nas fontes greco-latinas. Estuda, entre outros, os etnónimos AOBRIGENS(ES), AULOBRIGENSES
e CANTIENSES.
283. Untermann, Jürgen: “Kelten und Celtici in Hispanien: Alte und neue Missverständnisse”,
en Ana Isabel Boullón Agrelo (ed.), Novi te ex nomine: Estudos filolóxicos ofrecidos ao
Prof. Dr. Dieter Kremer, [A Coruña], Fundación Pedro Barrié de la Maza, [2004]:475-485 (=
Biblioteca Filolóxica Galega / Instituto da Lingua Galega).
1. investigación | 2. ámb. galego | 3. diacrónico | 4. p
Os autores da Antigüidade sabían da existencia de xente chamada CELTIBERI e CELTICI no territorio de
Hispania, pero durante moito tempo estas noticias permaneceron agochadas baixo a convición (que
ten a súa orixe en Wilhelm von Humboldt) segundo a cal a lingua da Hispania anterior á romanización
era unha lingua non-indoeuropea, o ibero, cuxo único testemuño na actualidade é o éuscaro. O termo
CELTICI na Península Ibérica corresponde a un conxunto de poboacións que tendían a cambiar de lugar,
pero que ocuparon sobre todo a zona noroeste. Segundo amosan dúas listaxes de topónimos tirados
dos escritos de Plinio e Ptolomeo, algúns chegaron ata a Serra de Ronda (cf. as formas que comezan
por SEG-) [M.L.].
Vid. tamén a entrada 246.
Bibliografía analítica da lingua galega (2004) 149