Descarga en formato PDF (3,8 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Dialectoloxía e sociolingüística
Sousa Fernández (eds.), Dialectoloxía e léxico, Santiago de Compostela, Instituto da Lingua
Galega / Consello da Cultura Galega, Sección de Lingua, 2002:193-222, 16 mapas (= Colección
Base). | [Ed. facs. en liña n.v.]: Santiago de Compostela, Consello da Cultura Galega, Sección de
Lingua], [2004], ,
[Formato: PDF], [Consulta: 22/12/2004]. | [Ed. facs. en liña n.v.]: [2002], , [Formato: PDF], [Consulta: 17/07/2004].
1. investigación | 2. ámb. galego | 3. sincrónico | 4. c | 5. lingua oral: inf. diatópica
Relatorio presentado no Simposio Dialectoloxía e Léxico, celebrado en Santiago de Compostela durante
a primavera de 2001. En primeiro lugar, preténdese comprobar se o estudo da distribución das
denominacións dos oito conceptos escollidos por Luís F. Lindley Cintra en “Áreas lexicais no território
português” (1961, vid. BILEGA 9892) para establecer as áreas dialectais do portugués continental
(«ordenhar», «ubre», «soro», «fémea esteril», «cria de ovelha», «cria de cabra», «queijo» e «maçaroca»)
permite recoñecer áreas lexicais dentro do dominio galego. En segundo lugar, búscase comprobar
se as falas galegas manteñen continuidade coa área que Cintra localiza no norte de Portugal. Para
acometer o estudo e realizar os mapas, empregáronse fundamentalmente os materiais inéditos do
ALGa. Conclúese que as denominacións dos conceptos utilizados non permiten, no caso do galego,
establecer ningún tipo de área lexical, fóra de que a zona nororiental se amosa sempre máis diferenciada
e que, malia verificarse unha continuidade entre as formas rexistradas aquén e alén Miño, as falas
galegas non crean áreas léxicas xunto coas portuguesas que as opoñan, en bloque, ás falas do centro
da Península Ibérica.
Recs.: Antón Santamarina, Grial, XLI/158, 2003:123-124 | Serafín Alonso Pintos, Cadernos de Lingua, 25,
2003:143-144 [143] | José Enrique Gargallo Gil, Estudis Romànics, XXVI, 2004:298-301 [300] | Francisco
Gago-Jover, RPh, 57, Spring 2004:403-407 [405].
299. Dubert García, Francisco: “Variedades xeolingüísticas e cultivo da lingua: crítica dunha
hipótese sobre as orixes da fragmentación diatópica do galego”, en Rosario Álvarez e Antón
Santamarina (eds.), (Dis)cursos da escrita: Estudos de filoloxía galega ofrecidos en memoria de
Fernando R. Tato Plaza, [A Coruña], Fundación Pedro Barrié de la Maza, [2004]:123-140 (=
Biblioteca Filolóxica Galega / Instituto da Lingua Galega). | [Ed. en liña n.v.]: [2004], , [Formato: PDF], [Consulta: 12/05/2005].
1. investigación | 2. ámb. galego | 3. diacrónico | 4. mec | 5. lingua oral: inf. diatópica
Un dos moitos tópicos que hoxe circulan arredor da lingua galega é o de que a súa fragmentación
dialectal na Idade Moderna e Contemporánea se debeu á carencia dun estándar que, de ter existido,
impediría, ou polo menos dificultaría, a variación e o cambio lingüístico. O autor xulga esta hipótese
excesivamente forte e trata de rebatela con sólidos argumentos. Para iso, comeza por revisar a definición
dos conceptos de lingua, dialecto, área lingüística e das relacións entre lingua histórica e lingua
estándar. Logo reflexiona sobre como son sentidos os cambios, a variación lingüística e as formas diverxentes
do estándar na tradición das elites culturais galegas. Por último, presenta máis demoradamente
a hipótese obxecto de crítica e trata de achegar argumentos para rebatela, valéndose, sobre
todo, da observación do que lles aconteceu ás linguas que si coñeceron o cultivo literario e político.
Conclúe -moi acertadamente- que “a ausencia de estándar e de cultivo literario non determinan, nin
impelen nin promoven a variación nin o cambio; e a presenza de estándar e cultivo literario non eliminan
nin a variación nin o cambio (máis ben, a difusión do estándar prodúcese a través de fenómenos
156 Bibliografía analítica da lingua galega (2004)