Descarga en formato PDF (3,8 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Lingüística histórica e crítica textual
ción de Constantino García, continuou Lapesa en dúas etapas máis: 1954-1960 e 1966-1976. As fontes
do léxico recollido corresponden a todos os dialectos románicos peninsulares na súa fase nacente,
aínda que non en igual proporción; para os territorios cristiáns é máis evidente a presenza do asturleonés,
o castelán e o navarro-aragonés que a do galego-portugués e o catalán. Os docs. cristiáns son
na súa maioría actas notariais, pero tamén textos legais e históricos; non se usan fontes literarias. O
carácter das fontes era diferente, segundo se trate de documentación de terra cristiá ou mahometana;
na primeira as palabras figuran nun contexto, na segunda a voz romance aparece illada, engastada nun
texto doutro idioma, citada por médicos, botánicos ou xeógrafos que escribiron na parte arabizada
da Península. Despois da información da entrada ou da acepción preséntase, en parágrafo á parte, o
bloque de citas en que se apoia a definición e as variantes que figuran na cabeceira ou, cando non hai
definición, as que xustifican a existencia da entrada. As citas van encabezadas pola data, o doc. ao que
corresponden e os datos bibliográficos da súa edición e ordénanse cronoloxicamente, da máis antiga
á máis moderna, chegando normalmente ata o ano 1200. Na obra rexístranse unhas 8.500 formas gráficas
agrupadas nunhas 5.000 entradas.
Recs.: Francisco Abad Nebot, Epos, XIX, 2003:391-392 | Javier Rodríguez Molina, RFE, LXXXIV/1,
2004:233-237 | Federico Corriente Córdoba, “Los arabismos del léxico hispánico primitivo”, RFE,
LXXXIV/1, 2004:67-93 | Consuelo García Gallarín, RFR, 22, 2005:207-210. [Ed. facs. en liña n.v.]: Madrid,
Universidad Complutense de Madrid, Portal de Revistas Científicas Complutenses, [2006], , [Formato: PDF], [Consulta:
2/10/2006] | Verónica Vivanco, BHS, 82/4, 2005:513-514.
563-2. Morala Rodríguez, José Ramón: “Documentación leonesa y léxico hispánico”, en
Manuel C. Díaz y Díaz (coord.), Manuela Domínguez García (colab.) e Mercedes Díaz de
Bustamante (colab.), Escritos dedicados a José María Fernández Catón, [2], León, Centro de Estudios
e Investigación «San Isidoro» / Caja España de Inversiones / Archivo Histórico Diocesano,
2004:1019-1039 (= Fuentes y estudios de historia leonesa; 100). | [Ed. en liña n.v.]: [León],
Universidad de León, [2005], ,
[Formato: PDF], [Consulta: 10/08/2006].
1. investigación | 2. ámb. asturiano-leonés | 3. diacrónico | 4. c
Despois de salientar a riqueza da documentación medieval leonesa conservada ata hoxe, o autor trata
de amosar o interese desa documentación para o estudo do léxico hispánico, analizando algunhas
voces referidas ao enxoval doméstico ou aos instrumentos e apeiros propios dunha casa rural que
aparecen en tres fragmentos tirados doutros tantos inventarios e testamentos datados nos sécs. XI,
XIII e XIV. En relación cos termos que estuda, inclúe referencia ás voces gal. machado, pailla (Ancares)
/ painlla (Ancares), paílla «sartén» (Bierzo, LE; Cervantes, LU) / paíllo «sartén pequeña o mala» (Bierzo),
grade «enrejado, parrilla», gradil «dente ou pua da grade, aparello con que se arrastra a terra de un
lugar a outro», pichel «vasilla, xeralmente de estaño, usado para o viño», picheta «recipiente de estaño
coa garganta máis estreita que o pichel», picheleiro «hojalatero». Conclúe que “la búsqueda en los
surtidos archivos leoneses ofrece a cada paso la posibilidad de encontrarnos ante verdaderas reliquias
léxicas que nos permiten reconstruir de forma mucho más razonada la historia del léxico hispánico, ya
sea en su versión más general, ya lo sea en la de aquellas voces exclusivas del área leonesa o comunes a
todo el occidente peninsular” (p. 1038). Para tratar de explicar as voces incorporadas ao castelán dende
o occidente peninsular, “el recurso a la documentación del antiguo Reino de León o la comparación con
el gallego a través del leonés o asturleonés se tornan imprescindibles” (p. 1039).
Bibliografía analítica da lingua galega (2004) 271