Descarga en formato PDF (3,8 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Lingüística histórica e crítica textual
de variación pragmática e sociolingüística. Aplicándolle este modelo ao suposto protorromance da
antiga Gallaecia romana e considerando os múltiples datos dialectais que amosan ditongación tanto
en Asturias como en Galicia, Portugal e Cantabria, podería ser posible explicar a ditongación como
unha reacción normativa que se xeneralizou finalmente nuns romances e non noutros [Adaptación do
resumo que aparece na publicación].
Vid. tamén as entradas 278, 556.
642 Cambios morfolóxicos
553-1. Gouveia, Maria Carmen de Frias e: “Considerações sobre a categoria gramatical de
género. Sua evolução do Latim ao Português arcaico”, Biblos, 2ª série, II, 2004:443-475.
1. investigación | 2. ámb. portugués | 3. diacrónico | 4. m
Análise diacrónica do xénero nos substantivos e adxectivos do portugués arcaico (sécs. XII-XV) a partir
dos datos tirados dun amplo corpus de textos literarios, xurídicos e documentos notariais, completados
coa consulta de dicionarios, glosarios e gramáticas históricas. Constitúe a publicación parcial do
traballo de síntese das probas de aptitude pedagóxica e capacidade científica presentado pola autora
na Universidade de Coímbra (Um aspecto de morfologia histórica: o género dos substantivos e adjectivos
em Português, 1994). A partir da definición do xénero gramatical e dun breve repaso da súa evolución
dende o indoeuropeo ao latín tardío e ao portugués, o traballo céntrase na análise das manifestacións
formais desta categoría nas palabras rematadas en –agem (vars. gráficas –age, -agẽ, -agen, -aiẽ, -aien,
-ajem, -ajeẽ, etc.), -ês (vars. gráficas –es, -ez), -nte, -ol, -or, -e, nas palabras que proveñen dun antigo
neutro latino, nas voces de xénero variable, nos casos de xénero etimolóxico alterado pola terminación
e nos casos de expresión do xénero por medio de 1procesos derivativos (femininos formados por derivación,
palabras derivadas co mesmo sentido e xéneros diferentes, aumentativos e diminutivos que
implican cambio de xénero); tamén se analiza a relación do xénero con aspectos semánticos e morfofonolóxicos.
Remata ofrecendo referencias a algúns datos cronolóxicos na evolución desta categoría
gramatical.
553-2. Mariño Paz, Ramón: “Diacronía da formación do plural dos nomes oxítonos galegos
terminados en /l/ no singular”, en Ana Maria Brito, Olívia Figueiredo e Clara Barros (orgs.),
Linguística Histórica e História da Língua Portuguesa: Actas do Encontro de Homenagem a Maria
Helena Paiva (Faculdade de Letras da Universidade do Porto, 5-6 de Novembro de 2003),
Porto, Universidade do Porto, Faculdade de Letras, Departamento de Estudos Portugueses e
de Estudos Românicos, Secção de Linguística, [2004]:169-195.
1. investigación | 2. ámb. galego | 3. diacrónico | 4. me
Estuda o fenómeno de mantemento do /l/ na formación do plural das palabras agudas desde a época
medieval ata hoxe. Tras unha análise do acontecido en cada un dos períodos distinguidos polo autor
(medieval, sécs. XVI-XVIII, 1797-1840 e 1840-2003), sinala que os datos indican que o proceso de
mantemento do /l/ se “foi estendendo na lingua escrita polas minorías letradas” desde o séc. XIII ata
o 1840, se ben “a mudanza morfolóxica [...] só chegou a difundirse velozmente, tanto no vocabulario
como na comunidade dos falantes, entre a segunda metade do séc. XIX e os séc. XX” (p. 190), sendo
Bibliografía analítica da lingua galega (2004) 265