Descarga en formato PDF (3,8 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Dialectoloxía e sociolingüística
Achega á vida e á obra de Xaquín Lorenzo Fernández (1907-1989), a quen se lle dedicou o Día das
Letras Galegas de 2004. Na primeira parte danse a coñecer datas e datos da súa traxectoria vital, incluíndo
unha alusión ao seu labor como docente no ensino secundario. Na segunda faise un percorrido
pola súa obra arqueolóxica e etnográfica, desde os seus tempos de formación no Seminario de Estudos
Galegos. Mediante exemplos concretos testemúñanse temas e principios teóricos presentes nos seus
escritos como arqueólogo, seguidor de Florentino López Cuevillas, e como etnógrafo que describe
as formas culturais dos labregos e mariñeiros galegos e trata de atoparlles un horizonte histórico de
orixe [Adaptación do resumo que aparece na publicación]. É neste último campo onde Xaquín Lorenzo
fixo aportacións relevantes para o coñecemento do léxico galego, ao aplicar en moitas investigacións
etnográficas o método Palabras e cousas que tamén puxeron en práctica en Galicia algúns membros
da Escola de Hamburgo.
335. González Reboredo, Xosé Manuel: Vida e obra de Xaquín Lorenzo, Vigo, Galaxia,
[2004], 193 p., il.
1. investigación | 2. ámb. galego
Teñen interese lingüístico os apdos. titulados “Palabras e cousas” (p. 130-132) e “Descrición etnográfica
e temas estudados” (p. 144-163). No primeiro saliéntase o papel como etnógrafo do autor. Xaquín
Lorenzo preocupouse non só por describir ou clasificar formas materiais, senón tamén por ofrecer o
léxico a elas asociado, as palabras que a xente usa nos distintos lugares para denominar os obxectos
ou as súas partes: “Ás veces ocupouse de recoller un vocabulario dunha zona determinada, como fai en
Notas lingüísticas gallegas [1948, vid. BILEGA 1129], onde nos facilita palabras da Limia baixa. El non era
lingüista stricto sensu, senón un etnógrafo preocupado polas cousas, mais sentiuse obrigado a recoller
e difundir nomenclaturas [...] Este interese por asociar obxectos e palabras achégano á que denomina
etnolingüística, unha especialidade que medrou en Alemaña na primeira metade do séc. XX e creou
un método precisamente coñecido co nome de “Palabras e cousas” (p. 130-131). No segundo repásase
a importante obra do autor no terreo da etnografía.
336. López Gómez, Felipe-Senén: Xaquín Lorenzo Fernández (1907-1989): Unha vida para a
cultura dun pobo, A Coruña, Baía, 2004, 120 p., il. (= Baía pensamento; 16).
1. divulgación/opinión | 2. ámb. galego
Ten interese lingüístico o apdo. titulado “A etnografía en Europa” (p. 46-51) en que se estuda a faceta
do autor como etnógrafo.
337. Rei Noia, Lorena / Santos Palmou, Xandra / Seage Freire, Inma: “Xaquín Lorenzo: da
etnografía á etnolingüística”, en Rosario Álvarez (coord.), Xaquín Lorenzo, ‘Xocas’: Día das Letras
Galegas 2004, Santiago de Compostela, Universidade de Santiago, Servizo de Publicacións
e Intercambio Científico, 2004:201-241, il.
1. investigación | 2. ámb. galego
Achega ao conxunto da obra de Xaquín Lorenzo Fernández (1907-1989), estudoso homanexeado no
Día das Letras Galegas 2004. As autoras tratan non tanto de “afondar na difusión que tivo no seu momento,
nin ponderar a importancia das súas contribucións aos campos da etnografía, antropoloxía,
historia, etc. [...], como avaliar o valor lingüístico que se pode observar en moitos dos seus traballos, derivado
da recompilación de léxico patrimonial e de literatura popular de diferentes eidos e lugares” (p.
172 Bibliografía analítica da lingua galega (2004)