Descarga en formato PDF (3,8 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Traballos sobre variedades non xeográficas do galego
750. Pena, Xosé Ramón: “«Vós non trobades come proençal». A invención do lirismo galego(-
portugués) medieval”, A Trabe de Ouro, 60, 2004:23-33 [455-465].
1. investigación | 2. ámb. galego | 3. diacrónico | 4. m | 5. lingua escrita: lingua literaria
Presenta as ideas sobre a orixe da lírica galego-portuguesa desenvolvidas por António Resende de
Oliveira en O trovador galego-portugués e o seu mundo (Lisboa, Noticias, 2001) e a partir delas comenta
certas inexactitudes socio-históricas. Explica a adopción da lingua galega como lingua da lírica nos
reinos de León e Castela e fai alusión ao “desvío galego” en relación coa lírica provenzal, reflexionando
sobre a posible pegada que os provenzais deixaron na tradición galego-portuguesa e ata que punto se
pode falar da elaboración dun modelo propio.
751. Rodríguez González, Mariola: “A antítese no Cancioneiro da Ajuda”, en O Cancioneiro
da Ajuda, cen anos despois: Actas do Congreso realizado pola Dirección Xeral de Promoción Cultural
en Santiago de Compostela e na Illa de San Simón os días 25-28 de maio de 2004, Santiago
de Compostela, Xunta de Galicia, Consellería de Cultura, Comunicación Social e Turismo,
2004:627-639 (= Colección de difusión cultural; 41).
1. investigación | 2. ámb. galego | 3. sincrónico | 4. m | 5. lingua escrita: lingua literaria
Avalía o uso da antítese nas cantigas de amor do Cancioneiro da Ajuda. Despois de sentar as bases
instrumentais coas que traballa, a autora explica os conceptos relacionados coa antítese: cohabitación,
oxímoron e paradoxo. Canto ás porcentaxes de uso, conclúe que o 39’38% das composicións presenta
este recurso (o 30’92% en rima e o 69’08% noutra posición); o oxímoron aparece no 89’88%, o paradoxo
no 8’96% e a correctio no 1’6%. Na maior parte dos casos a antítese fai referencia aos sentimentos
contraditorios experimentados polo trobador, establecéndose unha agrupación segundo os campos
sémicos da concordia de amor, o amor insatisfeito e a prohibición de amor. O campo sémico do amor
confórmase cos substantivos amor, prazer, ventura, ben, sabor, cos verbos prazer, prouguer, amar, lezer
e co adxectivo venturado. En oposición a estes aparecen os substantivos coita, pavor, pesar, affan,
desamor, os verbos soffrer, desamar, pesar e os adxectivos cativo, coitado, desamparado, desesperado.
A partir destes é posible establecer as parellas antitéticas, ás que autora engade, entre outras, cantar
/ chorar, vida / morte, viver / morrer, nembrar / escaescer, loucura / cordura, folia / mesura, dar / quitar,
prender / quitar, chegar / partir, vir / ir.
752. Tavani, Giuseppe: “O galego de Raimbaut de Vaqueiras e o provenzal de Airas Nunez”, A
Trabe de Ouro, 60, 2004:13-22 [445-454].
1. investigación | 2. ámb. xeral/panrománico | 3. sincrónico | 4. m | 5. lingua escrita: lingua literaria
Presenta o uso monolingüe nas líricas medievais das distintas áreas románicas para despois sinalar
o uso do galego-portugués por tres trobadores provenzais (Raimbaut de Vaqueiras, Bonifaci Calvo e
Cerveri de Girona) e o uso do provenzal por poetas galegos (Garcia Mendiz d’ Eixo e Airas Nunez). De
todos estes casos, céntrase primeiro no descordo plurilingüe de Raimbaut de Vaqueiras, que contén toda
unha cobra en galego-portugués. Fai alusión a aspectos biográficos do trobador e mais á tradición
manuscrita da composición, sinalando a corrupción do texto debida aos posibles erros de copia sumados
ao descoñecemento lingüístico do autor; segundo o estudoso italiano, Raimbaut non se inspirou
nunha cantiga de amor determinada, senón que seguramente estivo en contacto con diversos textos.
A continuación, sinala a pegada provenzal dos poetas occitanos nos trobadores galego-portugueses,
exemplificada principalmente pola cantiga bilingüe B 875-876-877-878 / V 459-460-461 (Inc.: Vi eu,
352 Bibliografía analítica da lingua galega (2004)