Descarga en formato PDF (3,8 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Lingüística histórica e crítica textual
determinante para a expansión do cambio a transformación social sufrida por Galicia nos sécs. XIX e XX
e tamén o feito de camiñar nunha dirección converxente coa castelá. Algúns dos factores que influíron
nesta innovación morfolóxica están vinculados á evolución interna da lingua e outros ao contacto con
outras linguas (concretamente, o castelán). Os factores internos foron a igualación do comportamento
dos oxítonos en /l/ co doutros nomes acabados en consoante non nasal (muller - mulleres, fregués
- fregueses, animal - animales) e mais co resto de nomes rematados en /l/ “que nunca ou raramente
coñeceran outra solución para os seus plurais” (p. 192). Porén, o contacto co castelán sería o factor que
favorecería o grande avance deste proceso a partir do séc. XIX, que é o momento en que esa lingua se
estende e chega a máis poboación.
554. Moreno Bernal, Jesús: “La morfología de los futuros románicos. Las formas con metátesis”,
RFR, 21, 2004:121-169. | [Ed. facs. en liña n.v.]: Madrid, Universidad Complutense de Madrid,
Portal de Revistas Científicas Complutenses, [2005], , [Formato: PDF], [Consulta: 12/01/2006].
1. investigación | 2. ámb. castelán | 3. diacrónico | 4. mec
Malia os numerosos estudos dedicados ao futuro románico, aínda non se coñecen ben algúns aspectos
da súa morfoloxía. O traballo céntrase nas formas do futuro imperfecto de indicativo e do condicional,
que dende a perspectiva morfolóxica presentan idéntico comportamento. Preténdese analizar, sobre
todo, as consecuencias da perda da tonicidade da vogal da raíz do infinitivo e, entre elas, nomeadamente
a síncopa e a epéntese, para intentar determinar cales son os factores que impiden e favorecen
estes fenómenos. O traballo achega algúns exemplos do galego-potugués, aínda que está dedicado
principalmente ao castelán, do que se examina a cronoloxía e a xeografía da epéntese a través dun
amplo corpus textual [Adaptación do resumo que aparece na publicación].
555. Soto Andión, Xosé: “Aproximación histórica ás formas verbais dicir, querer e facer“,
en Rosario Álvarez Blanco, Francisco Fernández Rei e Antón Santamarina (eds.), A Lingua
Galega: historia e actualidade: Actas do I Congreso Internacional (Santiago de Compostela, 16-
20 de setembro de 1996), III, Santiago de Compostela, Consello da Cultura Galega / Instituto
da Lingua Galega, [2004]:299-315. | [Ed. facs. en liña n.v.]: Santiago de Compostela, Consello
da Cultura Galega, [2006], , [Formato: PDF], [Consulta: 09/06/2006].
1. investigación | 2. ámb. galego | 3. sincrónico e diacrónico | 4. mec | 5. lingua oral/escrita: inf. diatópica,
inf. diafásica (rexistro xurídico-administrativo), lingua literaria
Estudo diacrónico das formas galegas do presente de indicativo, presente de subxuntivo e pretérito de
indicativo dos verbos dicir, querer e facer, baseado nos datos dun amplo corpus de textos do galego
medieval (literarios, cronísticos e notariais) e de textos literarios e estudos do galego medio e moderno.
A análise das formas tiradas do corpus permítelle ao autor concluír que os paradigmas que triunfan na
actualidade “xa agromaban no Galego Medieval e estaban case consolidados nos textos do Galego
Medio” (p. 310). Sinala, ademais, que “a atracción e contaminación entre os paradigmas irregulares
provocou que determinadas evolucións fonéticas non chegaran a callar do xeito esperado”, así como
o feito de que, mentres as formas de pretérito de dicir e querer manteñen certa uniformidade no seu
devir histórico, as de facer presentan máis diversidade. Canto ao presente de dicir, as formas reducidas
266 Bibliografía analítica da lingua galega (2004)