Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

10 Jêzyk...
Dziecko w roli autora tekstu
145
uwaga skierowana jest na zewn¹trz, czyli na otaczaj¹cy œwiat (SE-
MENOWICZ, 1979: 32). Natomiast dzieci jeszcze starsze, wybieraj¹c
temat przyrodniczy, zwracaj¹ szczególn¹ uwagê na nastrój, który
wi¹¿e siê z ich stanem psychicznym, a zw³aszcza napiêciem emocjonalnym
(SEMENOWICZ, 1979: 35).
W swobodnych tekstach dzieci tworz¹ definicje poetyckie burzy.
Ma³y autor okreœla, i¿ burza to: granatowe niebo, bia³a pierzyna
chmur; (...) wiatr porywaj¹cy opad³e liœcie z zielonych drzew. Dzieci
przedstawiaj¹ zatem obraz burzy sprzed burzy i podczas jej trwania.
Zwracaj¹ ponadto uwagê na zjawiska, które poprzedzaj¹ nadchodz¹c¹
burzê – s¹ to jaskó³ki 8 , które nisko lataj¹, np. jaskó³ki
lataj¹ce nad moj¹ g³ow¹ 9 . Opisuj¹ równie¿ zachowania zwierz¹t,
np. jaskó³ek 10 , bêd¹cych zwiastunem burzy: jaskó³ki lataj¹ nisko;
jaskó³ki piszcz¹ w gniazdach skulone. Tu doœwiadczenie dziecka
równe jest doœwiadczeniu doros³ego.
W wierszach dzieci zastosowany zosta³ zabieg personifikacji,
w opisach dzia³añ burzy, w których u¿yto:
– czynnoœciowych czasowników przemieszczania w funkcji uosabiaj¹cej:
jechaæ – burza jedzie na wozie z chmur; pójœæ – posz³a
za œwiaty;
– czasowników procesualnych w funkcji antropomorfizuj¹cej: gin¹æ
– ginie w otch³ani; przemijaæ – burza jedzie i przemija;
– czasowników czynnoœciowych w funkcji uosabiaj¹cej: wysy³aæ –
grom wysy³a jako pos³a; przyœwiecaæ – przyœwieca latark¹ b³yskawicy;
rozwiesiæ – na ramionach s³oñca / rozwiesi³a pulchne
chmury; wplataæ – w ciemny pomruk grzmotu / wplot³a wiatr;
– czasowników kauzatywnych: przyoblekaæ – rozwiesi³a pulchne
chmury / przyoblek³a ich granat; osaczyæ – g³ucho brzmi¹cym
echem / osaczy³a ponur¹ muzyk¹.
8 Zob. przys³owie: Kiedy siê jaskó³ka zni¿a, deszcz siê zbli¿a (ADALBERG,
1889–1894: 183).
9 To zjawisko nie dotyczy, byæ mo¿e, obserwacji bezpoœredniej, ale wynika
z przejmowanych wizji literackich czy kulturowych.
10 Por. przys³owia: Kiedy siê jaskó³ka zni¿a, deszcz siê zbli¿a; Jedna jaskó³ka
nie przynosi wiosny; Jedna jaskó³ka nie stanowi lata (ADALBERG, 1889–1894:
183).