Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Stereotyp mê¿czyzny w jêzyku i œwiadomoœci m³odzie¿y licealnej
155
do agresywnego zachowania wobec kobiet w postaci przys³ów: Jak
ch³op kobietê przez dziesiêæ progów przewlecze, to dopiero bêdzie
dobrze; Kto dobrze kocha, ten têgo bije. Ze zrozumieniem tych przys³ów
ankietowani mieli jednak problemy. Pierwsze z nich, zawieraj¹ce
przestarza³e znaczenie wyrazu próg, kojarzy³o im siê z tradycyjnym
przeniesieniem ¿ony przez próg nowego mieszkania: Je-
¿eli m¹¿ kupi ¿onie dziesiêæ mieszkañ, to dopiero bêdzie zadowolona.
Drugie przys³owie wielu respondentów mylnie interpretowa³o:
Jeœli siê kocha bardzo mocno drug¹ osobê, to stajemy w jej obronie;
Jeœli ktoœ ma coœ do laski, to jej ch³opak wstawi siê za ni¹.
Wœród odpowiedzi wyjaœniaj¹cych to przys³owie pojawi³y siê tak¿e
sygna³y ³amania stereotypu. Dla m³odego pokolenia tym niedoprecyzowanym
„kimœ” wcale nie musi byæ mê¿czyzna: Je¿eli kobieta
chce, by mê¿czyzna myœla³, ¿e ona go bardzo kocha, powinna go
czêsto i boleœnie o tym zapewniaæ.
Patriarchat uprzywilejowa³ w ¿yciu spo³ecznym, w strukturze
zachowañ i obyczajów mê¿czyzn. Stereotypowy wizerunek mê¿czyzny
nakazuje byæ silnym i zabrania okazywania s³aboœci. Mê¿czyzna
powinien byæ niezale¿ny, mocny, dojrza³y emocjonalnie oraz
pewny siebie. Winien odgrywaæ rolê przywódcy stada – ¿ywiciela
rodziny i g³owy domu. Analiza rozumienia konstrukcji jêzykowych
utrwalaj¹cych ten obraz, takich jak g³owa domu i ¿ywiciel rodziny,
pokazuje, ¿e obecnie kszta³tuj¹ siê dwa równoleg³e u¿ycia tych
wyra¿eñ. Pierwsze jest tradycyjne:
Mój ojciec to prawdziwa g³owa domu, potrafi zaradziæ
ka¿demu problemowi.
Mê¿czyzna jest g³ow¹ domu; Ojciec to g³owa i ¿ywiciel rodziny.
Bolek jest jedynym ¿ywicielem rodziny.
Mój tata jest ¿ywicielem rodziny, gdy¿ zapewnia jej po¿ywienie
i opiekê finansow¹.
Ale pojawiaj¹ siê te¿ inne u¿ycia, ³ami¹ce stereotyp, por.:
W mojej rodzinie g³ow¹ domu jest mama.