Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Nekrolog jako gatunek tekstu...
laj¹cymi dog³êbnie zaprezentowaæ jej sylwetkê. To, ¿e nekrolog mieœci
informacje typowe dla innych gatunków, nie jest zjawiskiem
odosobnionym czy wyj¹tkowym. Wi¹¿e siê to z pojêciem intertekstualnoœci
genrów. W sposób naturalny jedne teksty wchodz¹
w zwi¹zki z innymi, które stanowi¹ ich kontekst. Tworz¹c wypowiedŸ,
wielokrotnie powielamy i przetwarzamy zakodowane wczeœniej
schematy lub konwencje tekstowe.
Do dalszych rozwa¿añ na temat nekrologu niezbêdna wydaje
siê analiza komponentów wchodz¹cych w sk³ad definicji modelowej.
Jednym z najwa¿niejszych jest cel wypowiedzi. Wed³ug Jacka
KOLBUSZEWSKIEGO (1997) nekrolog jest tekstem wielofunkcyjnym.
Jego prymarne znaczenie wi¹¿e siê z podaniem informacji o œmierci
danej osoby. Autor zwraca uwagê tak¿e na funkcjê inseratow¹, któr¹
rozumie jako og³oszenie o czasie i miejscu, czasem nawet formie
uroczystoœci pogrzebowych b¹dŸ ich symbolicznego substytutu
(KOLBUSZEWSKI, 1997: 28). W niniejszym artykule pragnê udowodniæ
istnienie trzeciej funkcji nekrologu – ukazuje on mianowicie te
fragmenty z biogramu zmar³ego, które dotycz¹ zas³ug i osi¹gniêæ.
Dla nekrologu znamienne jest blokowanie informacji negatywnych
(bo przecie¿ o zmar³ym Ÿle mówiæ nie wypada). Ze wzglêdu na wysoki
stopieñ emocjonalnoœci tego gatunku nie mog¹ w nim wyst¹piæ
¿adne niepomyœlne uwagi na temat zmar³ego, wrêcz podkreœla
siê jego zalety, stosuj¹c wyra¿enia typu: nios³a pomoc wszystkim
potrzebuj¹cym; ca³e ¿ycie przeciwstawia³ siê niesprawiedliwoœci;
by³a pracowitym, dobrym cz³owiekiem.
Równie wa¿na, jak cel nekrologu, jest relacja nadawczo-odbiorcza:
„Tekst pisany, podobnie jak tekst mówiony, zawiera w sobie
ukryty dialog, przez co jest œwiadectwem relacji ³¹cz¹cych nadawcê
i odbiorcê” (DUSZAK, 1998: 21). W nekrologu mamy do czynienia
z niezwyk³ym uk³adem ról. Nadawc¹ jest najczêœciej osoba z rodziny
zmar³ego (w przypadku nekrologu instytucjonalnego jest nim
prze³o¿ony). Kwestia wyznaczenia odbiorcy okazuje siê ju¿ bardziej
z³o¿ona. Zamieszczony w prasie nekrolog skierowany zostaje do ogó-
³u czytelników (mamy tu do czynienia z odbiorc¹ wirtualnym). Jednak¿e
nekrolog jest wypowiedzi¹ mog¹c¹ zainteresowaæ wy³¹cznie
czytelników znaj¹cych osobê, o œmierci której siê zawiadamia (uwa-
4*
51