Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa
Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa
Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Pamiêæ w jêzyku, „jêzyk” pamiêci – zarys problematyki<br />
Pamiêæ a tekst<br />
Pamiêæ jest istotnym elementem buduj¹cym i organizuj¹cym<br />
tekst. Teresa DOBRZYÑSKA (2005) w artykule Tekst i dyskurs we<br />
wspó³pracy z pamiêci¹ koncentruje siê na ewokacji 2 , która odpowiedzialna<br />
zosta³a za spójnoœæ tekstu. Przedstawiona przez badaczkê<br />
analiza organizacji tekstu oparta jest na przywo³aniu pojêcia<br />
funkcjonuj¹cego w psychologii, a mianowicie pamiêci operacyjnej.<br />
„Trzeba wiêc przyj¹æ, ¿e rejestrowaniu kolejnych elementów tekstu<br />
w pamiêci krótkotrwa³ej towarzyszy sta³e siêganie do rezerwuaru<br />
pamiêci d³ugotrwa³ej. Tê modalnoœæ funkcjonowania pamiêci<br />
nazwano pamiêci¹ operacyjn¹ [...] W pamiêci operacyjnej (rozumianej<br />
te¿ czasem jako pobudzenie, utrzymanie w stanie gotowoœci<br />
ró¿nych struktur pamiêci d³ugotrwa³ej) przechowywane by³yby<br />
te treœci i te operacje, które mog¹ okazaæ siê przydatne w aktualnej<br />
pracy umys³u” (DOBRZYÑSKA, 2005: 62). W danym momencie<br />
aktualizowane i przywo³ywane s¹ wiêc treœci, które maj¹ istotny<br />
wp³yw na przebieg, w tym wypadku, rozmowy i s³u¿¹ jej ukierunkowaniu.<br />
Stwierdzenia typu jesteœ matk¹, jesteœ doros³y itp. bardzo<br />
czêsto pojawiaj¹ siê w tekstach reprezentuj¹cych gatunek, jakim<br />
jest wywiad, szczególnie w pytaniach czy te¿ w pytaniach pozornych,<br />
zadawanych przez prowadz¹cych zaproszonym goœciom. Ich<br />
funkcja jest tutaj dwojaka: s³u¿¹ nakierowaniu wypowiedzi oraz<br />
skupieniu jej na konkretnym zagadnieniu, i to z okreœlonego punktu<br />
widzenia. Odwo³uj¹ siê tak¿e do pe³nionej przez rozmówcê roli<br />
2 T. Dobrzyñska opiera siê na wynikach badañ psychologii poznawczej, rozró¿niaj¹cej<br />
pamiêæ krótkotrwa³¹ i d³ugotrwa³¹: „Pamiêæ krótkotrwa³a [...] jest<br />
pierwszym etapem przetwarzania informacji, pamiêæ sensoryczn¹ traktuje siê<br />
bowiem jako rodzaj biernego magazynu. Charakteryzuje siê ona ograniczon¹<br />
pojemnoœci¹ i jest przemijaj¹ca, czyli czas jej trwania jest te¿ ograniczony.<br />
[...] Pamiêæ d³ugotrwa³a [...] stanowi trwa³y magazyn zakodowanych œladów<br />
pamiêciowych [...] o nieograniczonej pojemnoœci i czasie przechowywania. Kodowanie<br />
informacji polega na w³¹czaniu ich do kategorii czy systemu kategorii<br />
istniej¹cych ju¿ w umyœle podmiotu lub na tworzeniu nowych kategorii”<br />
(KURCZ, 1995: 39).<br />
77
Change language