Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Dziecko w roli autora tekstu
147
Opis burzy w tekstach dzieciêcych jest interpretacj¹ obiektu rzeczywistoœci,
która czerpie z modelu ju¿ istniej¹cego. Poza definicjami
poetyckimi i epitetami, jak równie¿ czasownikami w funkcji
antropomorfizacyjnej, jest to wizja rymowana i zrytmizowana, gdy¿
dziecko ma œwiadomoœæ, ¿e pisze wiersz. W wierszach dzieci pojawiaj¹
siê rymy, najczêœciej parzyste ¿eñskie: burzy – wró¿y; burza
– zanurza; skulone – przera¿one; zagrzmia³o – przelecia³o; b³yska-
³o – przebiega³o; uszy – g³uszy; popada³ – oran¿ada; drzewka – rzodkiewka,
oraz rymy parzyste mêskie: brzóz – wóz; lecz – precz. Budowa
wiersza opiera siê przecie¿ na rytmicznym uporz¹dkowaniu
mowy (G£OWIÑSKI, red., 1972: 157). Dziecko odczuwa rytm intuicyjnie,
przywi¹zuje du¿¹ wagê do uk³adu graficznego utworu, do
odpowiedniego ustawienia kolejnoœci wyrazów w zdaniu, co wp³ywa
na melodiê wypowiedzi (SEMENOWICZ, 1979: 78). Poczucie rytmu
dostrzegane jest tak¿e w zastosowanych powtórzeniach (DY-
MARA, red., 2000: 159): Ju¿ od trzech dni s³ychaæ grzmoty burzy, /
Ju¿ od trzech dni pogoda j¹ wró¿y.
Wszystkie te czynniki sprawiaj¹, ¿e teksty dzieci maj¹ charakter
estetyczny, a dziecko w roli autora tekstu staje siê twórc¹ s³owa
artystycznego 11 . Analizuj¹c teksty dzieciêce dotycz¹ce burzy, pomijam
niedoskona³oœci jêzyka, nieprawid³owoœci, ujêcia schematyczne
i b³êdy, poniewa¿ w wierszach dziecka – u¿ytkownika jêzyka
o rozwojowo ograniczonej kompetencji – takie niedoci¹gniêcia s¹
oczywiste. Niezale¿nie od uchybieñ, dziecko jako autor w swojej
twórczoœci ukazuje „niepowtarzalnoœæ reakcji, oryginalnoœæ spojrzenia
na œwiat, s³owem wszystko to, co w po³¹czeniu z uwarunkowaniami
kulturowymi i spo³ecznymi decyduje o sposobie, w jaki
cz³owiek u¿ywa swojego jêzyka – genialnego narzêdzia, którego
jest twórc¹ [...]” (TABAKOWSKA, 1995: 5; NIESPOREK-SZAMBURSKA,
2004: 8).
11 Jednak¿e nie zawsze dzia³anie twórcze podejmowane przez dziecko,
mimo i¿ wykazuje siê ono oryginalnoœci¹, wyra¿one zostaje w formie uznanej
przez odbiorców za artystyczn¹ (POPEK, red., 1988).
10*