Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Nie komunikowaæ – prowokowaæ
199
czanie sfer tabu, np. tematy, które jeszcze kilka lat temu okreœla³o
siê jako »nie na telefon«, dziœ bez przeszkód pojawiaj¹ siê w publicznym
przekazie), jak i zachowañ interakcyjnych (fa³szywe relacje
nadawczo-odbiorcze: pozorowana ¿yczliwoœæ, udawana sympatia,
zachwianie i rozregulowanie systemu adresatywnego) oraz
stosunku do tworzywa jêzykowego (dekompozycja i dezintegracja
s³owa, naruszanie normy ortograficznej, s³owotwórczej, fleksyjnej
itd.). Staje siê to Ÿród³em »luŸnego« stosunku do normy.
W takim komunikacyjnym bez³adzie króluje zasada, ¿eby by³o
ciekawie, ¿eby coœ siê dzia³o. [...] Wspó³czesny cz³owiek to ju¿ nie
»zwierzê mowy«, lecz cz³owiek bawi¹cy siê (homo ludens), który gra
wszystkim i wszêdzie, a strategia gry wprowadzana jest przez niego
na wszystkich niemal polach jêzykowej aktywnoœci.
Zjawisko ma pewnie jednak i drugi wymiar: budzi jêzykow¹ kreatywnoœæ,
czego œwiadectwem jest np. ³atwoœæ powstawania neologizmów,
mnogoœæ eponimów, b³yskotliwoœæ doraŸnych po³¹czeñ wyrazowych”
(SKUDRZYK, 2005: 34).
W znaczenia gramy dziœ wszyscy i stale. Szybki rozwój technologii
oraz zmieniaj¹ce siê warunki spo³eczne przyczyniaj¹ siê do
powstawania licznych neologizmów i neosemantyzmów, które ju¿
dawno przesta³y byæ zaskakuj¹ce dla odbiorcy. Co prawda, „neologizmy
w literaturze nie s¹ czymœ identycznym z neologizmami,
jakie spotykamy w jêzyku potocznym. Ró¿nice [...] dotycz¹ zarówno
ich kszta³tu, jak i znaczenia, nie mówi¹c ju¿ o tym, ¿e poza
wszystkim wyp³ywa tu problem ich funkcji artystycznej” (BUDZYK,
1946: 236), niemniej jednak przyzwyczajenie odbiorcy do zaskakuj¹cych
form i wyra¿eñ sprawia, ¿e innowacyjne rozwi¹zania jêzykowe,
proponowane przez twórców literatury, nie robi¹ ju¿ wiêkszego
wra¿enia. Gra jêzykowa s³u¿y grom literackim, staje siê budulcem
œwiata przedstawionego, przyzwyczaja odbiorcê do takich
zabiegów.
Jednak jeszcze ca³kiem niedawno gry literackie by³y uznawane
za posuniêcia kontrowersyjne, a czasem wrêcz rewolucyjne. Z ca³¹
pewnoœci¹ pisarze proponuj¹cy czytelnikom gry literackie przyczynili
siê do spopularyzowania form pos³ugiwania siê jêzykiem,