Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

154 OLIWIA ADAMEK-ANDRZEJEWSKA
Franio jest mê¿czyzn¹ zniewieœcia³ym, poniewa¿ dba o siebie,
chodzi na solarium. Bardzo lubi robiæ zakupy z mamusi¹
i siostr¹.
U podstaw stereotypowych wyobra¿eñ mêskoœci le¿y utrwalone
w jêzyku, kulturze, literaturze przekonanie o podziale ról na mêskie
i kobiece, a tak¿e wiara w dominuj¹c¹ rolê mê¿czyzny
w kszta³towaniu kultury. „Tradycyjny paradygmat ujmuje mêsk¹
dominacjê i specjalizacjê w okreœlonych dziedzinach. Opiera siê na
dualizmie ról p³ciowych, asymetrycznoœci cech mêskich i kobiecych.
Wymaga od mê¿czyzny podporz¹dkowania sobie innych mê¿czyzn,
kobiet i dzieci. Oznacza przymus t³umienia uczuæ i emocji, broni
mê¿czyŸnie dostêpu do pe³ni ludzkich doœwiadczeñ” (ARCIMOWICZ,
2003: 28).
Znaczna czêœæ odpowiedzi potwierdza, ¿e w podziale zachowañ
na typowo kobiece i typowo mêskie ogromne znaczenie ma stereotyp.
Wœród zadañ i cech kobiecych najczêœciej wymieniano: porz¹dkowanie
domu, sprz¹tanie, gotowanie, pranie, zajmowanie siê domem,
urodzenie dzieci, zajmowanie siê dzieckiem, dbanie o rodzinê,
robienie zakupów, pocieszanie innych. Do zachowañ typowo mêskich
nale¿¹: dominacja, utrzymywanie rodziny, zapewnienie rodzinie dobrobytu,
dbanie o kobietê i dzieci, stanowczoœæ, pokazywanie wy¿szoœci
nad kobiet¹, szowinizm, radzenie sobie w trudnych sytuacjach,
ogl¹danie tv, czytanie gazet. Przewa¿a tendencja do ukazywania
mê¿czyzny dominuj¹cego. Obraz tradycyjnych ról nawi¹zuje do tradycyjnego
modelu rodziny, w którym mê¿czyzna zarabia pieni¹dze,
a kobieta prowadzi dom. Mê¿czyznie przypisuje siê niewiele zajêæ
domowych. Wed³ug wiêkszoœci dziewczyn mê¿czyzna: nie umie gotowaæ,
w domu nic nie robi, pije piwo, ogl¹da mecze i ba³agani.
Stereotypowy mêski punkt widzenia o podziale ról zosta³ utrwalony
w jêzyku przez takie przys³owia, jak: Ch³op do kielni, baba
do patelni; le tam, gdzie m¹¿ w spódnicy, a ¿ona w spodniach
chodzi. Uczniowie prawid³owo interpretowali znaczenia tych przys³ów,
choæ jednoczeœnie zaznaczali, ¿e ich nie znaj¹. Jako rodzimi
u¿ytkownicy jêzyka polskiego dokonywali jednak trafnej kontekstualizacji.
Jêzyk utrwali³ równie¿ przekonanie o prawie mê¿czyzn