Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

£UCJA STANICZKOWA
Obecnoœæ gwary œl¹skiej
w literaturze – próba opisu zagadnienia
na wybranych przyk³adach
„Kiedy Mistral mówi³ mi swoje strofy w piêknym jêzyku prowansalskim,
w 3/4 sk³adaj¹cym siê z ³aciny, któr¹ kiedyœ mówi³y królowe,
a dziœ rozumiej¹ tylko pasterze, w g³êbi duszy podziwia³em tego
cz³owieka. Myœl¹c o ruinie, w jakiej znalaz³ swój jêzyk ojczysty,
i o tym, co z nim zrobi³, widzia³em jeden z tych starych, upad³ych
pa³aców princez des Baux: ju¿ bez dachu, bez kru¿ganków z balustradami,
bez witra¿y w oknach. A potem nagle, pewnego dnia,
syn jednego z wieœniaków zapala siê do tych ruin i obrusza siê,
widz¹c je tak sprofanowane. Szybko, szybko wygania byd³o z dziedziñca
i sam jeden, maj¹c tylko wró¿ki do pomocy, rekonstruuje
wielkie schody, wyk³ada œciany boazeri¹, wstawia witra¿e do okien,
z³oci salê tronow¹ i podnosi z ruin ten pyszny niegdyœ pa³ac, gdzie
bywali papie¿e i cesarzowe. Ten syn wieœniaka to Mistral” (HAMON,
ROGER-VASSELIN, red., 2000; prze³. – £.S.). Tak pisa³ Alphonse Daudet
o twórczoœci poety, który „podnosi³ z ruin” zapominany jêzyk
prowansalski, wypierany przez francuski. S³owa te przypominaj¹
mi siê zawsze, gdy spotykam ludzi, dla których nobilitacja œl¹skiej
gwary jest przedmiotem ci¹g³ej troski. Wiele mamy do zawdziêczenia
jêzykoznawcom, a tak¿e pisarzom i poetom, którzy potrafi¹
wykorzystaæ piêkno œl¹skiej gwary w literaturze i wprowadziæ j¹
„na salony literackie”.