Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

250 IZABELA SKROBAK
W tekstach J. Szymika wielokroæ czytelnik napotyka œlady patrystycznej
idei S³owa – nasiona Logosu, w której to idei widziano
zasadê uniwersalnoœci chrzeœcijañstwa. Wed³ug inicjatora, œw. Justyna
Mêczennika, jako Logos S³owo Bo¿e siêga³o samych pocz¹tków
œwiata. Od pierwszej iskry rozumu, poznania i prawdy œwiat
mia³ w sobie cz¹stkê Logosu; od pocz¹tku istnia³y takie „nasiona
Logosu” (spérmata tou logou, logoi spermatikoi), „zarodki Logosu”,
przygotowywuj¹ce „Pe³ny Logos” (ho pas Lógos) – Jezusa Chrystusa,
stanowi³y wrêcz Jego rzeczywist¹ antycypacjê. Owe „cz¹stki
Logosu” mo¿na wykryæ i wyraziæ w s³owie ludzkim (mêdrca, filozofa,
poety). „Pokolenia pierwszych chrzeœcijañskich teologów –
wyjaœnia ks. SZYMIK (2001c: 168) – posi³kowa³y siê ide¹ logoi spermatikoi
(nasiona S³owa), która pomaga³a widzieæ w œwiecie staro-
¿ytnej m¹droœci i religii rozszczepione, jak poszczególne kolory têczy,
zarodki tego Jednego S³owa, które sta³o siê cia³em”. Koncepcja
stanowi ludzk¹ i oddoln¹ partycypacjê w Chrystusie. Zgodnie
z ni¹ wszyscy ludzie m¹drzy i szlachetni byli od pocz¹tku œwiata
(BARTNIK, 1987: 152–153).
Niezwykle wa¿na to intuicja dla chrzeœcijanina – wyznawcy religii
Wcielonego S³owa, albowiem przez jêzyk, metafizyczny organ,
„sacrum i literatura s¹ zwi¹zane ontologicznie” (PANAS, SULIKOW-
SKI, DOROSZ, 1995: 314). Bóg stwarza przez s³owa, przemawia do
ludzi form¹ literack¹ (S³owo Bo¿e na kartach Starego i Nowego Testamentu
ma równie¿ aspekt czysto estetyczny), tote¿ literatura,
od swych pocz¹tków po stan teraŸniejszy, stoi w specjalnej relacji
do sacrum. Wobec dramatycznego zjawiska rozchodzenia siê dróg
sztuki i religii, sztuki i wiary poprzez g³êbsze zwi¹zanie ze sfer¹
sacrum dzie³ literackich trudno im owe wiêzy zerwaæ. Mog³oby do
podobnej sytuacji dojœæ, lecz wówczas literatura musia³aby zaprzestaæ
pos³ugiwania siê s³owem (PANAS, SULIKOWSKI, DOROSZ, 1995:
320–321).
Dlatego chrzeœcijañstwo, bêd¹c religi¹ s³owa, oferuje kulturze
ci¹g³e wzmacnianie roli s³owa (SZYMIK, 2002: 227–228). W sensie
teologicznym jest, oczywiœcie, religi¹ Logosu, S³owa Wcielonego, lecz
z powodów tak g³êbokiego i pierwotnego pokrewieñstwa wi¹¿e siê
œciœle ze s³owem ka¿dym, nieustannie s³owo uobecnia. Z przes³a-