Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa
Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa
Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
178 MAGDALENA WITCZYK<br />
Problem utraty jêzyka b¹dŸ spadku bieg³oœci pos³ugiwania siê<br />
nim mo¿na rozpatrywaæ tak¿e w kategoriach œrodowiska, w którym<br />
owa utrata nastêpuje. Theo VAN ELS (1986) opisuje sytuacje,<br />
w których mo¿e nast¹piæ zu¿ywanie siê jêzyka:<br />
1. Zu¿ycie J1 (jêzyk ojczysty) w œrodowisku J1: utrata jêzyka<br />
wœród osób starych, u których z wiekiem zachodz¹ zmiany<br />
w mózgu maj¹ce wp³yw na pos³ugiwanie siê jêzykiem.<br />
2. Zu¿ycie J1 w œrodowisku J2 (jêzyk obcy): jêzyk osoby, która<br />
wyemigrowa³a do innego kraju ulega zatraceniu, np. po d³ugim<br />
pobycie w tym kraju.<br />
3. Zu¿ycie J2 w œrodowisku J1: utrata jêzyków obcych, których<br />
uczono siê w szkole lub w czasie studiów, a z którymi po zakoñczeniu<br />
edukacji nie mia³o siê kontaktu przez d³ugi czasu.<br />
M. Wysocka, analizuj¹c zmiany zachodz¹ce w jêzyku, skupia³a<br />
siê na rodzajach tych zmian i skutkach, jakie nios¹ one ze sob¹.<br />
Jêzyk nie mo¿e byæ bowiem rozpatrywany jedynie w kategoriach:<br />
byæ – nie byæ. Warto mieæ na uwadze tak¿e fakt, ¿e mo¿e nast¹piæ<br />
zarówno utrata, zanik, jak i zu¿ycie siê jêzyka nie tylko ojczystego,<br />
lecz obcego. Co wiêcej, nale¿y skupiæ siê na sytuacjach i miejscach,<br />
w których dochodzi do jego stopniowego œcierania siê, mog¹cego<br />
doprowadziæ do jego œmierci. Jestem zdania, ¿e œrodowisko,<br />
w którym przebywamy, a tak¿e sposób, w jaki traktujemy jêzyk,<br />
maj¹ kluczowe znaczenie dla jego kondycji. Uwa¿am, ¿e staramy<br />
siê uproœciæ nasz¹ wypowiedŸ tak, jak to jest tylko mo¿liwe, nie<br />
zwracaj¹c uwagi, czy szkodzi to jêzykowi czy nie. W erze skomputeryzowanego<br />
œwiata, krótkich wiadomoœci tekstowych lub e-maili<br />
brakuje czasu na zadbanie o nale¿yt¹ formê i treœæ tego, co chce<br />
siê przekazaæ, to zaœ mo¿e doprowadziæ do zubo¿enia jêzyka. Jêzyk<br />
ojczysty nie jest pielêgnowany równie¿ w przypadku d³u¿szego<br />
wyjazdu. Jedn¹ z przyczyn takiego stanu rzeczy jest ogromna<br />
chêæ zaadaptowania siê w innym miejscu, nawi¹zania dobrych relacji<br />
z mieszkañcami obcego kraju, z czym wi¹¿e siê tendencja do<br />
przyjmowania innego jêzyka. Mo¿e wówczas dojœæ do zu¿ycia J1<br />
w œrodowisku J2. Trudno jest wyznaczyæ moment, w którym zaczyna<br />
siê stopniowa utrata jêzyka, a tak¿e punkt zahamowania
Change language