iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
110<br />
r. lolua<br />
sitKvebSi imowmebs: S´um `puri~, j´e `qva~, S´aldesun `aduGeba~, y´oy´a<br />
`wiTeli~...; v. gukasiani _ Semdeg sitKvebSi: eˤS´ `vaSlis xe~, oj´ul<br />
`kudi~, konJ´ux `patroni~...; evg. JeiraniSvilTan gvaqvs: S´u `Game~, baC´<br />
`asi~, aC´i `dakarguli~ `damaluli~, Kay´ `tkivili~ y´ap `gamqrali~...<br />
b. gigineiSvilma samarTliani SeniSvna gamoTqva udiurSi intensiurebis<br />
arsebobis Sesaxeb. misi azriT, samecniero literaturaSi mjGeri<br />
intensiurebis (J´, j´) postulireba (aseTi fonemebi arc erT <strong>iberiul</strong>kavkasiur<br />
enaSi ar gvxvdeba) da intensivobis korelacia erT lokalur<br />
rigSi (SiSinaTa) eyvqveS aKenebs intensiurTa mTeli rigis kvalifikacias,<br />
xolo maTi `intensivoba~, b. gigineiSvilis varaudiT, mTel rig SemTxvevaSi,<br />
gamowveulia faringalizebul xmovnebTan mezoblobiT (gigineiSvili<br />
1977: 61-63).<br />
b. gigineiSvili SeniSnavs, rom specialistTa Canawerebis Sedarebisas,<br />
an, miT ufro, erTi mkvlevris masalebSi, TvalSisacemia erTi da<br />
imave sitKvis gansxvavebulad Caweris SemTxvevebi: zogan intensiuriT,<br />
zogan ki araintensiuriT, mag., evg. JeiraniSvilis monografiaSi `udiuri<br />
ena: gramatika. qrestomaTia. leqsikoni~ (1971) gvxvdeba: ij´ (gv. 22)<br />
– iˤj (gv. 208, 249) `Tovli~; j´ol (gv. 214) – jol (gv. 33, 78) `sacobi~;<br />
uy (gv. 22) – uy´ (gv. 217, 254) `Tafli~; kay´i (gv. 28, 219) – kayi<br />
(gv. 255) `brma~; y´oy´a (gv. 220, 258) – yoya (gv. 32) `wiTeli~...<br />
b. Talibovma adgilze Seamowma is sitKvebi, romlebSic, mkvlevarTa<br />
azriT, intensiurebi unda gvqonoda, Tumca ver daadastura intensivobis<br />
mixedviT korelaciis arseboba udiurSi (Talibovi 1980: 181).<br />
samecniero literaturaSi iKo cda, rom udiurSi intensiuri Si-<br />
Sina Tanxmovnebis fonemuroba damtkicebuliKo; evg. JeiraniSvilma intensiurTa<br />
distinqciuri funqciis sailustraciod Semdegi minimaluri<br />
wKvilebi moiKana: S´u `Game~ _ Su `vin~; baC´ `asi~ _ baC `qvevrze<br />
dasafarebeli qva~; aC´i `dakarguli~ `damaluli~ _ aCi `TamaSi~; Kay´<br />
`tkivili~ _ Kay `viwro~; y´ap `gamqrali~ _ yap `vazi~ (JeiraniSvili<br />
1971: 14). 23<br />
23 evg. JeiraniSvili imave naSromis rusul reziumeSi aGniSnavs `Возникновение омонимов<br />
обусловлено главным образом внешним совпадением в результате фонетических изменений<br />
слов (в частности в результате упрощения-ослабления артикуляции интенсивных<br />
согласных), например: ачи (< ачъи) `потерянный~, `утеренный~ - ачи `игра~... чIапI (< чIъапI)<br />
`угасший~ - чIапI `лоза~, шу (< шъу) `ночь~ - шу `кто~... (JeiraniSvili 1971: 310). miuxedavad<br />
imisa, rom am magaliTebs mkvlevari intensiurTa moSlis Sedegad warmoqmnil omonimebad<br />
miiCnevs, zustad es leqsemebi warmodgenilia imave naSromis me-14 gverdze rogorc<br />
minimaluri wKvilebi (Sdr. zemoT).<br />
es debuleba aseve gvxvdeba evg. JeiraniSvilisa da vl. fanCviZis udiuri enis erTobriv<br />
mimoxilvaSi: `Возникновение омонимов обусловлено главным образом внешним совпадением<br />
в результате фонетических изменений слов, например: ачи (< ачъи) `потерянный~, `утерен-