iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>iberiul</strong>-<strong>kavkasiuri</strong> <strong>enaTmecniereba</strong><br />
<strong>XXXIX</strong> 2011<br />
murman suxiSvili<br />
pasiuri da saurTierTo sem antika gardauvali<br />
zmnis e- prefiqsian modelSi<br />
samecniero literaturaSi e- prefiqsis oden vnebiTi gvaris morfemad<br />
kvalifikacia saTuod aris miCneuli, mas sxva funqciac eZebneba,<br />
mag. qcevisa (SaniZe 1973: 350-351; damenia 1982: 95) da es eWvi e- prefiqsis<br />
diaqroniul interpretaciasac exeba; Sdr.: `e- prefiqsis xmarebis<br />
are zog SemTxvevaSi analogiurad aris gafarToebuli, magram Tavdapirvelad<br />
is marto vnebiTis niSani ar unda yofiliyo, rogorc amas<br />
dRes gadmonaSTis saxiT `mi-v-ec~ forma gviCvenebs~ (SaniZe 1970: 300).<br />
aseve: `erTi ram naTelia: e- prefiqsi Tavdapirvelad ar iyo vnebiTis<br />
mawarmoebeli formanti. erT-erTi Zlieri sabuTi amisa aris faqti,<br />
rom egeve prefiqsi SeniSnulia moqmedebiTi gvaris formebSic (jorbena-<br />
Ze 1975: 145).<br />
e- prefiqsi moqmedebiTi gvaris zmnebSi axal qarTulSicaa warmodgenili<br />
(igive mi-v-e-c, e-Zeb-s, e-srol-a...), gvaqvs is saSuali gvaris<br />
formebSic (e-rCis, e-trfis, erTvis...) (deetersi 1930: 13; jorbenaZe<br />
1975: 143...) da rac arsebiTia, qarTulSi: `eniani vnebiTebis gamoyenebis<br />
naxevarze mets warmoadgenen e- prefiqsiani deponensebi: ealerseba,<br />
eamboreba, earSiyeba, eajeba, ebaaseba, ebatoneba, ebodiSeba, ebrZoleba,<br />
ebulbuleba, eburTaveba, ebutbuteba, ebuteba, ebRauWeba... da a.S.<br />
(jorbenaZe 1975: 147). CamonaTvalSi `da ase Semdegamde~ b. jorbenaZe<br />
deponensuri Sinaarsis 56 zmnas asaxelebs da askvnis, rom e- prefiqsian<br />
zmnebs moqmedebiTi gvaris funqcia unda hqonodaT da calkeul<br />
formebSi paralelurad gamovlenili pasiuri Sinaarsis analogiiT es<br />
pasiuri mniSvneloba enian zmnaTa erT nawilSi ganzogadda. aseTi Se-<br />
Tavseba pasiuri da deponensuri mniSvnelobebisa qarTulisaTvis uCveulo<br />
ar aris: `rom SevadaroT erTmaneTs es ori winadadeba: `am garemoebas<br />
angariSi ar e w e v a ~ da `mZime uRels e w e v a ~, davrwmundebiT,<br />
rom zmna `eweva~ pirvelSi pasiurad aris naxmari, meoreSi ki _ aqtiurad<br />
(angariSi ar eweva = angariSs ar uweven; uRels eweva = uRels<br />
wevs). magram radganac formiT zmna meore SemTxvevaSi pasiuria, amitom