13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>iberiul</strong>-<strong>kavkasiuri</strong> <strong>enaTmecniereba</strong><br />

<strong>XXXIX</strong> 2011<br />

murman suxiSvili<br />

pasiuri da saurTierTo sem antika gardauvali<br />

zmnis e- prefiqsian modelSi<br />

samecniero literaturaSi e- prefiqsis oden vnebiTi gvaris morfemad<br />

kvalifikacia saTuod aris miCneuli, mas sxva funqciac eZebneba,<br />

mag. qcevisa (SaniZe 1973: 350-351; damenia 1982: 95) da es eWvi e- prefiqsis<br />

diaqroniul interpretaciasac exeba; Sdr.: `e- prefiqsis xmarebis<br />

are zog SemTxvevaSi analogiurad aris gafarToebuli, magram Tavdapirvelad<br />

is marto vnebiTis niSani ar unda yofiliyo, rogorc amas<br />

dRes gadmonaSTis saxiT `mi-v-ec~ forma gviCvenebs~ (SaniZe 1970: 300).<br />

aseve: `erTi ram naTelia: e- prefiqsi Tavdapirvelad ar iyo vnebiTis<br />

mawarmoebeli formanti. erT-erTi Zlieri sabuTi amisa aris faqti,<br />

rom egeve prefiqsi SeniSnulia moqmedebiTi gvaris formebSic (jorbena-<br />

Ze 1975: 145).<br />

e- prefiqsi moqmedebiTi gvaris zmnebSi axal qarTulSicaa warmodgenili<br />

(igive mi-v-e-c, e-Zeb-s, e-srol-a...), gvaqvs is saSuali gvaris<br />

formebSic (e-rCis, e-trfis, erTvis...) (deetersi 1930: 13; jorbenaZe<br />

1975: 143...) da rac arsebiTia, qarTulSi: `eniani vnebiTebis gamoyenebis<br />

naxevarze mets warmoadgenen e- prefiqsiani deponensebi: ealerseba,<br />

eamboreba, earSiyeba, eajeba, ebaaseba, ebatoneba, ebodiSeba, ebrZoleba,<br />

ebulbuleba, eburTaveba, ebutbuteba, ebuteba, ebRauWeba... da a.S.<br />

(jorbenaZe 1975: 147). CamonaTvalSi `da ase Semdegamde~ b. jorbenaZe<br />

deponensuri Sinaarsis 56 zmnas asaxelebs da askvnis, rom e- prefiqsian<br />

zmnebs moqmedebiTi gvaris funqcia unda hqonodaT da calkeul<br />

formebSi paralelurad gamovlenili pasiuri Sinaarsis analogiiT es<br />

pasiuri mniSvneloba enian zmnaTa erT nawilSi ganzogadda. aseTi Se-<br />

Tavseba pasiuri da deponensuri mniSvnelobebisa qarTulisaTvis uCveulo<br />

ar aris: `rom SevadaroT erTmaneTs es ori winadadeba: `am garemoebas<br />

angariSi ar e w e v a ~ da `mZime uRels e w e v a ~, davrwmundebiT,<br />

rom zmna `eweva~ pirvelSi pasiurad aris naxmari, meoreSi ki _ aqtiurad<br />

(angariSi ar eweva = angariSs ar uweven; uRels eweva = uRels<br />

wevs). magram radganac formiT zmna meore SemTxvevaSi pasiuria, amitom

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!