iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
akademikosi qeTevan lomTaTiZe da <strong>iberiul</strong>-<strong>kavkasiuri</strong> <strong>enaTmecniereba</strong> 19<br />
VI. es vrceli statia amomwuravad aCvenebs gurulis (da aWarulis) morfonologiur<br />
suraTs, romelic am mxriv `xevsuruls mogvagonebs~ (gv.<br />
138) da adasturebs am kilour arealSi 03-is arsebiTad srul gamovlenas,<br />
maT Soris aRniSnuli fonetikuri SedegebiT: xavda, waxobi,<br />
dafirda, moqida (xeli) da misT.<br />
am uadres enaTmecnierul dakvirvebebSi ukve gamoCnda is gamorCeuli<br />
kvleviTi unari da, gansakuTrebiT, momadlebuli fonetikuri alRo<br />
(`maxvili yuri~), romelmac albaT, erTi mxriv, ganapiroba kidec<br />
q. lomTaTiZis `gamweseba~ iseTi rTuli fonologiuri sistemis mqone<br />
<strong>iberiul</strong>-<strong>kavkasiuri</strong> enis Sesaswavlad, rogoric afxazuria, xolo, Tavis<br />
mxriv, am ukanasknelis srulyofilad dauflebam kidev ufro gaamaxvila<br />
mkvlevris smena da gaafaqiza is lingvisturi Sinagani Tvali, romelic<br />
esoden saWiroa <strong>iberiul</strong>-kavkasiur enaTa urTulesi samyaros SeswavlisaTvis.<br />
erTi sityviT, axalgazrda mecnieri yvelanairad iyo mzad warmatebiT<br />
ganegrZo qarTuli enis dialeqtebisa Tu istoriuli fonetikis<br />
mniSvnelovani problemebis kvleva, magram Semdgom, raki mecnierma mTeli<br />
Zalebi gadarTo afxazur-adiRur enaTa Seswavlaze, misi yuradReba<br />
garkveuli droiT Camoscilda dasaxuli sakiTxebis kvlevas. Tumca mTis<br />
<strong>iberiul</strong>-<strong>kavkasiuri</strong> enebis bunebis Rrmad wvdomam mas saSualeba misca<br />
ufro farTod daenaxa is problematika, romelic qarTvelur enaTa<br />
agebulebasa da istoriasTan aris dakavSirebuli.<br />
qeTevan lomTaTiZe imTaviTve aqtiurad aRmoCnda Cabmuli Cveni<br />
qveynis aRmaval samecniero procesebSic da sazogadoebriv cxovrebaSic.<br />
Tundac mxolod is, rom man cxovrebis didi nawili afxazursa da<br />
afxazeTs daukavSira da igi mudam aRiqmeboda, rogorc am xalxis WeSmariti<br />
qomagi da mzrunveli, didi erovnuli mniSvnelobis faqtia, Rirseuli<br />
gagrZeleba im safuZvlebisa, rac iv. javaxiSvilma da arn. Ciqobavam<br />
Seqmnes kavkasiologiaSi. amave dros, q. lomTaTiZes arasodes Ralatobda<br />
principuloba da piruTvneloba, obieqturad Seefasebina mimdinare<br />
movlenebi, fxizlad ganeWvrita saxifaTo tendenciebi. amisi dasturia<br />
Tundac misi monawileoba 50-iani wlebis lingvistur diskusia-<br />
Si, kerZod, misi wvlili iseTi siyalbeebis gasabaTileblad <strong>enaTmecniereba</strong>Si,<br />
rogoric iyo g. serdiuCenkos `fenomeni~ (ix. n. maris sax. afxazeTis<br />
samecniero-kvleviTi institutis Sromebi, 23, 1949).<br />
metad Rirebulia q. lomTaTiZis mecnieruli dakvirvebani istoriuli<br />
fonetika-fonologiis sferoSi. igi siRrmiseulad swvdeboda ur-<br />
Tules fonologiur problemebs da cocxali enobrivi monacemebis faqizi<br />
fonetikuri analiziT aRadgenda Cveni enebis bgeriTi sistemis<br />
odindel suraTs. aseTi Rrmamecnieruli Sinaarsis Semcvelia misi sta-