13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

O dp {-en}(/-en/~/-n) da O dp {-T}(/-T/~/-Ø/) identuri mniSvnelobis...<br />

oƒus `naxa man~. sufiqsebad is piris nacvalsaxelebia gamoyenebuli,<br />

romlebic adre damoukideblad, calmxriv axdendnen miTiTebas zmnur<br />

qmedebaSi CarTul aqtantebze, axla ki maT SeuZliaT erTad ganmeordnen<br />

zmnasTan (as vaÁgn-as) da damoukidebladac, nacvalsaxelis gareSe,<br />

moaxdinoT zmnis formaSi piris romlobisa da ricxvis markireba:<br />

vaÁgnas `vnaxe~ _ subieqti I pirSia da mxolobiT ricxTSi, rac -as sufiqsiT<br />

aris gamoxatuli; vaÁgnaTx `vnaxeT~ _ subieqti pirvel pirSia<br />

da mravlobiT ricxvSi da a. S.<br />

rogorc samecniero literaturaSia aGniSnuli, uGlebis es gansxvavebuli<br />

tipebi erTimeoris gverdiT funqcionireben (WrelaSvili<br />

2002: 198).<br />

aq warmovadgineT sxva enis _ wova-TuSebis masala, raTa faqtobriv<br />

gveCvenebina winadadebis wevrTa Soris urTierTobis damyareba gramatikul<br />

kategoriaTa calmxrivi markirebiT, rac droTa ganmavlobaSi gadavida<br />

ormxriv markirebaze. xdeba piriqiTac _ istoriuli ormxrivi<br />

markireba. winadadebis wevrebs Soris gadadis calmxriv markirebaze.<br />

enobroivi monacemebi drois GerZze orive saxis urTierTobas afiqsireben.<br />

maT Tan axlavs gansazGvruli pirobebi, romelTa aGwerasac<br />

vcdilobT qarTuli enis V-XXI saukuneebis ZeglTa mixedviT.<br />

rac Seexeba mravlobiTobis O dp {-en} da O dp {-T} sufiqsTa Girebulebis<br />

cvlilebas, qarTuli enis qvesistemebSi (saliteraturo enasa da<br />

dialeqtebSi) gansxvavebulia, Tumca cvlilebis zogadi mimarTuleba<br />

saerToa qarTul enaSi, kerZod, saerToa is, rom gaizarda O dp {-T}-s<br />

Girebuleba zmnur formebSi, Semcirda saxelTa formebSi.<br />

saliteraturo enis zmnaTa formebSi {-T} sufiqsma yvelgan Secva-<br />

la O dp {-en}. O dp {-T}-s Girebuleba im mxrivac gaizarda, rom /-T/ sufiqss<br />

I seriis formebSic iyenebs ena pirdapiri obieqtis simravlis<br />

gamosaxatavad, rac Zel qarTulsa da saSuali qarTulis dasawyis periodebSi<br />

gamoricxuli iyo. gvian XV-XVI saukuneebidan saSual qarTul-<br />

Sic Cndeba am funqciis /-T/ (gxatavsT, dagxatavsT, dagartyamsT, agaSenebsT...),<br />

rac axali qarTulisTvis Cveulebrivi gaxda morfonologiuri<br />

cvlilebiT (gxatavT, dagxatavT, dagartyamT, agaSenebT...).<br />

radgan O dp {-T}-s Girebulebis cvlilebaze vlaparakobT, aqve unda<br />

aGiniSnos isic, rom axal qarTulSi /-T/ gamoxatavs iribi obieqtis II<br />

da III pirTa simravlesac, rac Zvel qarTulSi ara xdeboda (/gixatavsT<br />

is Tqven suraTs/, /giSenebsT is Tqven saxls/ da sxv.).<br />

rac Seexeba dialeqtur qvesistemebs, aGsaniSnavia aGmosavleTi saqarTvelos<br />

mTis dialeqtebSi (e. w. arqaul dialeqtebSi) Semonaxuli<br />

rogorc Zveli qarTulisTvis damaxasiaTebeli, ise axlis inovaciuri<br />

191

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!