iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
O dp {-en}(/-en/~/-n) da O dp {-T}(/-T/~/-Ø/) identuri mniSvnelobis...<br />
oƒus `naxa man~. sufiqsebad is piris nacvalsaxelebia gamoyenebuli,<br />
romlebic adre damoukideblad, calmxriv axdendnen miTiTebas zmnur<br />
qmedebaSi CarTul aqtantebze, axla ki maT SeuZliaT erTad ganmeordnen<br />
zmnasTan (as vaÁgn-as) da damoukidebladac, nacvalsaxelis gareSe,<br />
moaxdinoT zmnis formaSi piris romlobisa da ricxvis markireba:<br />
vaÁgnas `vnaxe~ _ subieqti I pirSia da mxolobiT ricxTSi, rac -as sufiqsiT<br />
aris gamoxatuli; vaÁgnaTx `vnaxeT~ _ subieqti pirvel pirSia<br />
da mravlobiT ricxvSi da a. S.<br />
rogorc samecniero literaturaSia aGniSnuli, uGlebis es gansxvavebuli<br />
tipebi erTimeoris gverdiT funqcionireben (WrelaSvili<br />
2002: 198).<br />
aq warmovadgineT sxva enis _ wova-TuSebis masala, raTa faqtobriv<br />
gveCvenebina winadadebis wevrTa Soris urTierTobis damyareba gramatikul<br />
kategoriaTa calmxrivi markirebiT, rac droTa ganmavlobaSi gadavida<br />
ormxriv markirebaze. xdeba piriqiTac _ istoriuli ormxrivi<br />
markireba. winadadebis wevrebs Soris gadadis calmxriv markirebaze.<br />
enobroivi monacemebi drois GerZze orive saxis urTierTobas afiqsireben.<br />
maT Tan axlavs gansazGvruli pirobebi, romelTa aGwerasac<br />
vcdilobT qarTuli enis V-XXI saukuneebis ZeglTa mixedviT.<br />
rac Seexeba mravlobiTobis O dp {-en} da O dp {-T} sufiqsTa Girebulebis<br />
cvlilebas, qarTuli enis qvesistemebSi (saliteraturo enasa da<br />
dialeqtebSi) gansxvavebulia, Tumca cvlilebis zogadi mimarTuleba<br />
saerToa qarTul enaSi, kerZod, saerToa is, rom gaizarda O dp {-T}-s<br />
Girebuleba zmnur formebSi, Semcirda saxelTa formebSi.<br />
saliteraturo enis zmnaTa formebSi {-T} sufiqsma yvelgan Secva-<br />
la O dp {-en}. O dp {-T}-s Girebuleba im mxrivac gaizarda, rom /-T/ sufiqss<br />
I seriis formebSic iyenebs ena pirdapiri obieqtis simravlis<br />
gamosaxatavad, rac Zel qarTulsa da saSuali qarTulis dasawyis periodebSi<br />
gamoricxuli iyo. gvian XV-XVI saukuneebidan saSual qarTul-<br />
Sic Cndeba am funqciis /-T/ (gxatavsT, dagxatavsT, dagartyamsT, agaSenebsT...),<br />
rac axali qarTulisTvis Cveulebrivi gaxda morfonologiuri<br />
cvlilebiT (gxatavT, dagxatavT, dagartyamT, agaSenebT...).<br />
radgan O dp {-T}-s Girebulebis cvlilebaze vlaparakobT, aqve unda<br />
aGiniSnos isic, rom axal qarTulSi /-T/ gamoxatavs iribi obieqtis II<br />
da III pirTa simravlesac, rac Zvel qarTulSi ara xdeboda (/gixatavsT<br />
is Tqven suraTs/, /giSenebsT is Tqven saxls/ da sxv.).<br />
rac Seexeba dialeqtur qvesistemebs, aGsaniSnavia aGmosavleTi saqarTvelos<br />
mTis dialeqtebSi (e. w. arqaul dialeqtebSi) Semonaxuli<br />
rogorc Zveli qarTulisTvis damaxasiaTebeli, ise axlis inovaciuri<br />
191