iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
pasiuri da saurTierTo seamantika gardauvali zmnebis e- prefiqsian modelSi 173<br />
ani formebi udasturdebaT, pasiuri Sinaarsi realobaa. iniani da eniani<br />
vnebiTebis opoziciuri calebi, amasTan, saTanado or- da sampiriani<br />
moqmedebiTebis konversivebia:<br />
zrdis is mas _ i-zrdeba is<br />
u-zrdis i s m a s m a s _ e-zrdeba i s m a s .<br />
rogorc a. SaniZe aRniSnavs: `sazogadod qarTulSi aseTi viTareba<br />
gvaqvs: Tu zmnas i- prefiqsi aqvs da SeiZleba misi e-d Secvla, pasivis<br />
formebTan gvaqvs saqme: i-wvis _ e-wvis, i-Tqmis _ eTqmis, i-zrdeba _<br />
e-zrdeba da misT. (SaniZe 1973: 299).<br />
warmodgenili masalis mixedviT, i- da e- prefiqsebi vnebiTi gvaris<br />
pirTa raodenobis mixedviT gansxvavebul formaTa markerebia da erTmaneTis<br />
mimarT kontrastuli distribuciis mimarTebaSi arian.<br />
rac Seexeba deponensuri Sinaarsis e-prefiqsian zmnaTa im did<br />
jgufs, romelTac aqtiuri (da ara ganmcdeli) subieqti Seewyoba (elaparakeba,<br />
ekamaTeba, ezideba, edaveba, esaubreba, eamxanageba, emegobreba,<br />
elaquceba, epirfereba, esayvedureba, exumreba, emezobleba, emoyvreba,<br />
enaTesaveba, emusaifeba, ebaaseba, eTaTbireba, elaybeba, eWoraveba, edaveba,<br />
eCxubeba, ekamaTeba, eurCeba, ejiuteba, eWidaveba /eWideba, ejibreba,<br />
ekinklaveba, exmalaveba, efarikaveba, ewinaaRmdegeba, ejibreba, ecileba,<br />
ejikaveba, ejajgureba, ebodiSeba, esarCleba, eTamaSeba, eburTaveba, egundaveba,<br />
eSaireba, eleqseba, eqilikeba, elazRandaraveba, emasxreba, eoxunjeba,<br />
ekenwlaveba, eWikWikeba, ejajgureba, efafxureba, ebulbuleba da<br />
a.S.), eseni semantikurad calke jgufs qmnian (ZiriTadad, urTierTobis<br />
aRmniSvneli zmnebia) da sintaqsuradac araerTgvarovanni (rogorc or-,<br />
aseve samvalentianebi) arian, maT sxvagvari gramatikuli (arapasiuri)<br />
kvalifikacia eZlevaT; isini, e- prefiqsiani vnebiTebisagan gansxvavebiT,<br />
sxva gramatikul mimarTebaSi (fizikur, sityvier... urTierTobebSi) monawileoben<br />
(afridoniZe 1985: 8; RvinaZe 1989: 42); saopozicio calebad<br />
gardauval zmnebSi ara absoluturi iniani vnebiTebi, aramed saSuali<br />
gvaris absoluturi formebi (avtotivebi) moudiT (afridoniZe<br />
1985: 8; meliqiSvili 2001: 204): laparakobs, kamaTobs, Cxubobs, megobrobs,<br />
TaTbirobs, jiutobs, Widaobs, TamaSobs, gundaobs, oxunjobs, Wik-<br />
Wikobs da a.S.), magram radgan urTierToba mxolod relatiuri SeiZleba<br />
iyos, absolutur formebTan es xarvezi frazaSi –Tan Tandebuliani<br />
ubralo damatebis CarTviT kompensirdeba: laparakobs (viRacasTan) _<br />
elaparakeba viRacas, Cxubobs (viRacasTan) _ eCxubeba viRacas da misT.<br />
(afridoniZe 1985: 8, 10, 13).<br />
gansxvavebuli, reciprokuli Sinaarsi eZleva laparakobs _ elaparakeba<br />
tipis mravlobiTi ricxvis saopozicio formebs Tu maT micemiT<br />
brunvaSi dasmul saurTierTo nacvalsaxels `erTmaneTs~ davurTavT: