iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
akademikosi qeTevan lomTaTiZe da <strong>iberiul</strong>-<strong>kavkasiuri</strong> <strong>enaTmecniereba</strong> 23<br />
logi (arn. Ciqobava), aramed is warmomavlobiT unda iyos naSTi qo- na-<br />
wilakiani ore(n) meSveli zmnisa (qo + oren → qoren), romelic I-II pirebSi<br />
daerTvoda zmnur fuZes: dobRure-q(oren), doRure-q(oren)<br />
(Sdr. movmkvdarvar, momkvdarxar...).<br />
rac Seexeba e. w. uniSno vnebiTebis (T b e b a tipi) uZvelesi<br />
struqturis zmnur fuZeTa bunebas, mkvlevarma Sesabamisi formawarmoebis,<br />
agreTve saTanado (subieqturi tipis) mimReobebis analizis Sedegad<br />
ivarauda, rom am rigis zmnebi istoriulad `arc Tavisi warmoebiT da<br />
arc amosavali mniSvnelobiT vnebiTebi ar unda yofiliyvnen~, rom `istoriulad<br />
isini unda yofiliyvnen erTpiriani dinamikuri ugvaro zmnebi,<br />
g a n s x v a v e b u l n i ugvaro statikuri zmnebisagan~ (gv. 77).<br />
q. lomTaTiZe mudmivad Seiswavlida qarTvelur enaTa leqsikas, er-<br />
Ti mxriv, istoriul-etimologiuri TvalsazrisiT da araerTi sagulisxmo<br />
dakvirveba dagvitova am sferoSi. qarTvelologTa Soris far-<br />
Tod aris cnobili istoriuli leqsikis etimologiuri analizis iseTi<br />
nimuSebi, rogoricaa q. lomTaTiZis dakvirvebani mravali sazogado Tu<br />
sakuTari saxelis warmomavlobis Sesaxeb: yarana, marTve, dila, ubelo,<br />
yvlefa, jakeli, ucxo, xvale, mƒevali, laSa, laSari... xolo mis daskvnebs<br />
iseTi eTnikuri Tu toponimikuri terminebis Sesaxeb, rogorebicaa<br />
afxazi, abazgi, afSili, afsari... foTi, riwa, tyvarCeli, RaliZga...<br />
uaRresad didi mniSvneloba aqvs istoriisa da istoriuli geografiis<br />
TvalsazrisiT.<br />
yvelasaTvis aris cnobili, raoden didi pasuxismgeblobiT ekideboda<br />
mecnieri etimologiur dakvirvebebs, zogjer wlebis ganmavlobaSi<br />
utrialebda azrs romelime sityvis warmomavlobis Sesaxeb; magaliTad,<br />
ramden xans eZebda sabuTebs imisaTvis, rom laSari ara laSa-sTvis,<br />
aramed laSqari sityvisaTvis daekavSirebina (mnaTobi, 1985); (sxvaTa<br />
Soris, analogiuri mosazreba hqonia kirion mRvdelmTavarsac); anda<br />
raoden originalurad aris warmodgenili `vefxistyaosnis~ saTreveli<br />
(`amxanagTa saTrevelad~) sityvis kavSiri Tireba zmnur fuZesTan (krebuli<br />
`SoTa rusTavels~, Tb. 1966); anda raoden Rrma Sinaarsis Semcvelia<br />
erTi lingvisturi miniatura: `saerTo <strong>iberiul</strong>-<strong>kavkasiuri</strong> `nebisa~<br />
da `gamarjvebis~ simbolo (xeli) da misi lingvisturi safuZveli~<br />
(ike, t. 34, 2000) da sxv.<br />
meore mxriv, mecnieri mudmivad zrunavda qarTuli saliteraturo<br />
enis leqsikuri simdidris gamovlenasa da aqtivizaciaze. igi iyo `qar-<br />
Tuli enis ganmartebiTi leqsikonis~ rvatomeulis me-7 tomis redaqtori,<br />
mravali sxva leqsikonis redaqtori da saredaqcio kolegiis<br />
wevri. araerTi mniSvnelovani saqme mas yovelgvari oficialuri saredaqcio<br />
movaleobis gareSe warumarTavs; magaliTad, cnobilia, rom 80-