13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

186<br />

T. uTurgaiZe<br />

uGlebis formaTa -es (Sevid-es) etimologiurad dakavSirebulia<br />

Zveli qarTulis saxelTa `krebiT~ -eT sufiqsTan: eT > ec > es _ Tan-<br />

xmovani elementsi awevisa (подъем) da desibilaciuri gardaqmnis (c ><br />

T) gziT (mari 1925: 35).<br />

aq ar gavarCevT etimologiur ZiebaTa gzebs. arsebiTi is aris, rom<br />

mravlobiTi ricxvis niSnebi saxelTa da zmnaTaTvis saziaro warmomavlobisad<br />

miiCneva. am Tvalsazriss saxelTa da zmnaTa formebSi Zveli<br />

qarTulis Semdgomi drois cvlilebebic adasturebs.<br />

Tu etimologiebs gamovricxavT da davemyarebiT mxolod Zveli<br />

qarTulis teqstTa Cvenebas, -eb, iseve rogorc -T da -n sufiqsebi, ar<br />

arCevda raime saxis saxelTa jgufs sxva jgufTa saxelebisgan (dondua<br />

1967: 158).<br />

mizezi -eb da, meore mxriT, -T sufiqsian aqtantTa msazGvrelTan<br />

da SemasmenelTan g a n s x v a v e b u l i f o r m a l u r i u r T i e r T o b i -<br />

s a Zvel qarTulSi uTuod -eb sufiqsisa da -Ta sufiqsis gansxvavebuli<br />

funqcionirebaa: -eb mxolod simravles gamoxatavda, -Ta ki _ simravlesac<br />

da brunvasac.<br />

aqtantis formaSi -eb sufiqss mosdevda brunvis niSani, romelic<br />

aq aqtantis kavSirs amyarebda msazGvrel wevrTanac da SemasmenelTanac:<br />

-eb s u f i q s i a n i p i r m i m a r T i a q t a n t i b r u n v i s n i S -<br />

n e b i T iTanxmebda m s a z G v r e l w e v r s b r u n v a S i da marTavda<br />

S e m a s m e n e l s p i r S i ; ricxvis gageba rogorc msazGvrelis, ise Semasmenlis<br />

formaSi Sehqonda TviT aqtants Tavisi mravlobiTobis gagebiT.<br />

ganvixiloT cal-calke<br />

`romelsa erqua t b e b i k e T i l i ~ (saqme mociqulTa 27, 8) _ Se-<br />

Tanxmeba sazGvrulsa da msazGvrels Soris xdeba -i sufiqsiT, -eb mxolod<br />

sazGvrulis (tbebi) simravleze migviTiTebs, msazG vrels (`keTili~)<br />

simravlis niSani arc sWirdeba, radgan y v e l a m s a z G v r e l i<br />

a r a d i s k r e t u l i b u n e b i s a a . ra sintaqsuri mimarTebac saxelobiT<br />

brunvaSi (`tbebi keTili) gvaqvs, igive rCeba mTels paradigmaSi<br />

(tbeb-man keTil-man, tbebsa keTilsa...) Zvel qarTulSi SeTanxmeba brunvebSi<br />

yvelgan materialuradac xorcieldeboda, miuxedavad msazGvrelis<br />

poziciisa da misi fuZis daboloebisa.<br />

uTuod savaraudebelia, rom `t b e b i ~ f o r m a S i n a v a r a u -<br />

d e b i y v e l a t b a a r i s ` k e T i l i ~ _ es simravlis Taviseburi<br />

gagebaa aradiskretul msazGvrelSi.<br />

rac Seexeba SemasmenelTan urTierTobas, -eb sufiqsian aqtantTa<br />

simravlis markireba arc SemasmenelSi xdeboda: `q a l a q e b i i g i so-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!