iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
186<br />
T. uTurgaiZe<br />
uGlebis formaTa -es (Sevid-es) etimologiurad dakavSirebulia<br />
Zveli qarTulis saxelTa `krebiT~ -eT sufiqsTan: eT > ec > es _ Tan-<br />
xmovani elementsi awevisa (подъем) da desibilaciuri gardaqmnis (c ><br />
T) gziT (mari 1925: 35).<br />
aq ar gavarCevT etimologiur ZiebaTa gzebs. arsebiTi is aris, rom<br />
mravlobiTi ricxvis niSnebi saxelTa da zmnaTaTvis saziaro warmomavlobisad<br />
miiCneva. am Tvalsazriss saxelTa da zmnaTa formebSi Zveli<br />
qarTulis Semdgomi drois cvlilebebic adasturebs.<br />
Tu etimologiebs gamovricxavT da davemyarebiT mxolod Zveli<br />
qarTulis teqstTa Cvenebas, -eb, iseve rogorc -T da -n sufiqsebi, ar<br />
arCevda raime saxis saxelTa jgufs sxva jgufTa saxelebisgan (dondua<br />
1967: 158).<br />
mizezi -eb da, meore mxriT, -T sufiqsian aqtantTa msazGvrelTan<br />
da SemasmenelTan g a n s x v a v e b u l i f o r m a l u r i u r T i e r T o b i -<br />
s a Zvel qarTulSi uTuod -eb sufiqsisa da -Ta sufiqsis gansxvavebuli<br />
funqcionirebaa: -eb mxolod simravles gamoxatavda, -Ta ki _ simravlesac<br />
da brunvasac.<br />
aqtantis formaSi -eb sufiqss mosdevda brunvis niSani, romelic<br />
aq aqtantis kavSirs amyarebda msazGvrel wevrTanac da SemasmenelTanac:<br />
-eb s u f i q s i a n i p i r m i m a r T i a q t a n t i b r u n v i s n i S -<br />
n e b i T iTanxmebda m s a z G v r e l w e v r s b r u n v a S i da marTavda<br />
S e m a s m e n e l s p i r S i ; ricxvis gageba rogorc msazGvrelis, ise Semasmenlis<br />
formaSi Sehqonda TviT aqtants Tavisi mravlobiTobis gagebiT.<br />
ganvixiloT cal-calke<br />
`romelsa erqua t b e b i k e T i l i ~ (saqme mociqulTa 27, 8) _ Se-<br />
Tanxmeba sazGvrulsa da msazGvrels Soris xdeba -i sufiqsiT, -eb mxolod<br />
sazGvrulis (tbebi) simravleze migviTiTebs, msazG vrels (`keTili~)<br />
simravlis niSani arc sWirdeba, radgan y v e l a m s a z G v r e l i<br />
a r a d i s k r e t u l i b u n e b i s a a . ra sintaqsuri mimarTebac saxelobiT<br />
brunvaSi (`tbebi keTili) gvaqvs, igive rCeba mTels paradigmaSi<br />
(tbeb-man keTil-man, tbebsa keTilsa...) Zvel qarTulSi SeTanxmeba brunvebSi<br />
yvelgan materialuradac xorcieldeboda, miuxedavad msazGvrelis<br />
poziciisa da misi fuZis daboloebisa.<br />
uTuod savaraudebelia, rom `t b e b i ~ f o r m a S i n a v a r a u -<br />
d e b i y v e l a t b a a r i s ` k e T i l i ~ _ es simravlis Taviseburi<br />
gagebaa aradiskretul msazGvrelSi.<br />
rac Seexeba SemasmenelTan urTierTobas, -eb sufiqsian aqtantTa<br />
simravlis markireba arc SemasmenelSi xdeboda: `q a l a q e b i i g i so-