13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

faringalizaciis sakiTxisaTvis udiur enaSi<br />

Tu gaviTvaliswinebT imas, rom udiurSi SeiniSneba faringalizaciis<br />

artikulaciis Sesustebis tendencia (es gansakuTrebiT axalgazrdebis<br />

metKvelebas daetKo), safiqrebelia, rom aseTi magaliTebis ricxvi<br />

kidev ufro didi unda KofiliKo. amis miuxedavad, aGsaniSnavia, rom<br />

arafaringalizebul sitKvaTa ricxvi, sadac mkvlevrebi intensiurTa<br />

arsebobas varaudobdnen, mcirea, mag., Su `Game~; yap `gamqrali~ da a.S.<br />

aqedan gamomdinare SegviZlia davaskvnaT, rom mkvlevarTa mier udiurSi<br />

navaraudeb intensiur Tanxmovnebsa da faringalizaciis process Soris<br />

pirdapiri kavSiri arsebobs.<br />

gamoTqmul mosazrebas isic adasturebs, rom intensiuri SiSina Tanxmovnebisa<br />

da faringalizebuli xmovnebis artikulaciis Taviseburebebi<br />

udiurSi specialistebs TiTqmis erTnairad warmoudgeniaT; 24 Sdr.: `aGniSnul<br />

(e.i. faringalizebul) xmovanTa warmosaTqmelad SemarTvis momentisaTvis<br />

piris Grus Giaoba da enis mdgomareoba TiTqmis iseTivea,<br />

rogoric martivi xmovnebisa, oGond am xmovanTa warmoTqmis dros ena<br />

ufro Cazneqilia da ukan gadaweuli, enis kideebi TiTqmis ebJinebian<br />

gverdiT kbilebs, enis ukana nawili odnav aweulia da uaxlovdeba<br />

rbil sasas~ (JeiraniSvili 1971: 10), Sdr. mis mier SemoTavazebul intensiurTa<br />

daxasiaTebas: `warmoTqmis momzadebis momenti TiTqmis iseTivea,<br />

rogorc Sesabamisi `Cveulebrivi~ alveolaruli Tanxmovnebisa – J, C,<br />

y afrikatebisa da j, S spirantebisa, oGond am Tavisebur bgeraTa warmoTqmis<br />

dros ena amozneqil mdgomareobaSi ufro ukan gadaiwevs, misi<br />

Sua nawili TiTqmis ebJineba kbil-nunebs~ (JeiraniSvili 1971: 13).<br />

Sdr., agreTve, vl. fanCviZis intensiur SiSina TanxmovanTa daxasia-<br />

Tebas: `nunasTan xSvas an naprals hqmnis ara enis wveri, aramed enis<br />

wveri da Sua enis nawili, Tanac artikulacia farTovdeba ukan magar<br />

sasazec (ena dakecilia, wveri daweulia _ zurgi aweuli)~ (fanCviZe<br />

1974: 39).<br />

aGsaniSnavia, rom zogierTi Tanamedrove mkvlevari (t. maisaki, v.<br />

Sulce) udiurSi ara intensiur, aramed velarizebul SiSina Tanxmovnebs<br />

imowmebs (ix.: maisaki 2008: 452).<br />

saKuradGebod migvaCnia s. koZasovis mosazreba: mkvlevari velarizacias,<br />

romelic SiSina Tanxmovnebs gansxvavebul tembrs aniyebs, faringalizaciis<br />

Tanamdev procesad ganixilavs (kibriki, koZasovi 1990: 347).<br />

Cveni azriT, swored SiSinaTa faringalizaciis//velarizaciis relevanturma<br />

procesma SeiKvana SecdomaSi is mkvlevrebi, vinc udiuri enis<br />

fonologiur sistemaSi intensiur Tanxmovnebs varaudobda.<br />

24 igulisxmeba Sesabamisi martivi xmovnebisa da Tanxmovnebisagan ganmasxvavebeli<br />

damatebiTi artikulaciis Taviseburebebi.<br />

113

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!