13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

190<br />

T. uTurgaiZe<br />

obieqtis markireba zmnebSi tranzitulobis ganviTarebis Sedegia. Semdeg,<br />

SedarebiT gvian, iribma obieqtmac igive niSnebi gaiCina, rogorc<br />

axalma kategoriam.<br />

Zveli qarTuli enis teqstebi ar iZleva imis saSualebas, rom dafiqsirdes<br />

romelime aqtantis uniSnoba zmnis formaSi _ pirTa niSnebi<br />

yvela aqtants gaaCnia. maTi rekonstruireba saerTo-qarTvelur donezec<br />

xerxdeba.<br />

Tu amovalT im faqtidan, rom rogorc piris, ise mravlobiTi ricxvis<br />

markireba nacvalsaxeluri warmomavlobisaa, ricxvis niSnebTan<br />

amis SesamCnevi kvali, rogorc vnaxeT, Zvel qarTulSic aris.<br />

sawyis periodSi rom SesaZlebeli iyo zmnaSi aqtantTa piri da ricxvi<br />

ar yofiliyo markirebuli, rom adgili unda hqonoda am kategoriaTa<br />

calmxriv markirebas (zmna erTi formiT iyo warmodgenili, p i -<br />

r i s a da r i c x v i s g a g e b a ki formacvalebiT nacvalsaxelebs SehqondaT<br />

zmnis ucvlel formaSi), es SeiZleba davinaxoT wova-TuSuri<br />

enis uklasniSno da klasniSnian zmnaTa urTierTobaSi formacvalebad<br />

nacvalsaxelebTan. am rigis urTierTobas aGwers k. yrelaSvili:<br />

` I piri as `me~<br />

II piri ah´ `Sen~<br />

III piri oƒus `man~<br />

I piri aTx `Cven~<br />

II piri a~S `Tqven~<br />

xat´i¹ `wavikiTxe, waikiTxe, waikiTxa;<br />

wavikiTxeT, waikiTxeT,<br />

waikiTxes~<br />

III piri oƒar `maT~ rogorc vxedavT, ganagrZobs avtori,<br />

ilustrirebul magaliTebSi qarTulis eqvs formas wova-TuSurSi<br />

mxolod erTi forma Seesabameba~ (WrelaSvili 2002: 164).<br />

klasniSniani zmnebic analogiurad gamoxatavdnen aqtantTa pirsa<br />

da ricxvs. aqac nacvalsaxeli iyo pirze da ricxvze mimTiTebeli. neitralur<br />

fuZes mxolod klasniSani axlda, romelic uGlebis paradigma-<br />

Si, bunebrivia, yvelgan misdevda fuZes; pirisa da ricxvis gramatikuli<br />

kategoriebis calmxrivad gamoxatva mxolod piris nacvalsaxelebs evaleboda,<br />

magaliTad: as vagi¹ `me vnaxe~, ah´ vagi¹ `Sen naxe~, oƒus vagi¹<br />

`man naxa~ (v- prefiqsi mamakacis klasniSania yvelgan). mravlobiT ricxvSi<br />

isev nacvalsaxelebi enacvlebian erTmeores: aTx vagi¹ `Cven vnaxeT~,<br />

aÁS vagi¹ `Tqven naxeT~ da a. S.<br />

rodesac pirovani uGleba daiwyo, swored zemoT miTiTebuli piris<br />

nacvalsaxelebi miuerTdnen zmnis neitralur fuZes pirisa da ricxvis<br />

markirebisaTvis. aviGoT igive zmna: vaÁgn-as `v-naxe~, vaÁgn-ah´<br />

`h-naxe~. mesame piri uniSnobiT upirispirrdeba I da II pirebs: vagi¹

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!