13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

188<br />

T. uTurgaiZe<br />

debares): msazGvrelis gankuTvneba konkretuli aqtantisTvis brunvis<br />

niSniT xdeba.<br />

winadadebaSi /tbaTa keTilTa mTaTa~ Crdili efinebis/ konkretul<br />

sazGvrulze miuTiTebs saxelobiTi brunvis -Á niSani msazGvrelis bolos<br />

(mTaTÁ), romelic `Crdili~ sazGvruls miemarTeba saxelobiT<br />

brunvaSi da araviTari kavSiri ara aqvs micemiT brunvaSi dasmul `ke-<br />

TilTa~ sityvasTan, romelic aseve micemiT brunvaSi dasmul `tbaTa~<br />

aqtantis msazGvrelia. xolo am winadadebaSi /tbaTa keTilTa mTaTa<br />

wyalni aGavseben/ SeuZlebelia mxolod gamoxatulebis planiT<br />

msazGvreli (`keTilTa~) mivakuTvnoT romelime sazGvruls (`tbaTa~ an<br />

`mTaTa~ sazGvruls). mizezi am situaciis Seqmnisa aris micemiT (`tba-<br />

Ta~) da naTesaobiT (`mTaTa~) brunvaTa niSnebis (-Ta) saziaro gamoxatulebis<br />

plani.<br />

saziaro gramatikuli formebi analogiur situaciebs sakmaod xSirad<br />

qmnian enaSi, rac moiTxovs damatebiT analizs konteqstis mixedviT<br />

_ konteqstma unda gansazGvros zemoT Seqmnil situaciaSi romeli<br />

sazGvrulis kuTvnilebaa maT Soris moqceuli msazGvreli.<br />

Zveli qarTulis ZeglTa CvenebiT, rogorc vnaxeT, -eb sufiqsiani<br />

aqtantebis: subieqtisa da pirmimarTi orive obieqtis simravle zmnaSi<br />

ar aGiniSneboda; zmnaSi simravle ar gamoexatebodaT -T sufiqsian pirmimarT<br />

damatebebsac. ramdenime magaliTi `xanmeti leqcionaridan~ (SaniZe,<br />

1929): `Tavadi i½‚ m i x e a x l a maT [gv. 333 (20)]; `wina g i Z G ‚ s<br />

Tquen [gv. 332 (13)]; `x½ man x r q u a maT~ [gv. 331 (12)]; `x u b r Z a n a<br />

maT [gv. 330 (7)] da sxv.<br />

-n sufiqsiani pirdapiri obieqtis markireba gardamaval zmnaTa II<br />

seriis I piris formebSi, arn. Ciqobavas azriT, aralogikuria qarTuli<br />

zmnis rangobrivi sistemisTvis, romelSic kategoriebs arsebiTad TiTo<br />

niSani miemarTeba. es mimarTeba irGveoda subieqturi mesame piris mravlobiTi<br />

ricxvis formebSi, sadac ricxvis kategoriis istoriul niSans<br />

piris gamoxatvac dahkisrebia Zvel qarTulSi (-ed, -en, -an, -n). ivaraudeba,<br />

rom ricxvis niSanTa reinterpretaciiT miviGeT feleqsuri sufiqsebi<br />

III pirisa da mravlobiTi ricxvis gagebiT.<br />

pirdapiri obieqtis mravlobiTi ricxvis markireba II da III pirebSi<br />

qarTuli sistemis Sesabamisia: piris morfema prefiqsia, misi simravlis<br />

gamomxatveli morfema _ sufiqsi, piris niSani mxolobiTsa da mravlobiTSi<br />

erTi da igivea, markirebulia mravlobiTi ricxvi specialuri<br />

niSniT, rogorc es xdeba subieqturi I da II pirebSi. am fonze sistemisTvis,<br />

marTlac, moulodnelia g…- I piris niSnisa da misi simravlis

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!