13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

224<br />

i. CantlaZe<br />

qarTuli enis ganmartebiT leqsikonSi `CiCvir~-s ori mniSvneloba<br />

aqvs: 1. cxenisa da misTanaTa qveda tuCi; 2. grZeli bibiloseburi wanazardi<br />

indauris niskartze.<br />

javaxur, imerxeul, aWarul, imerul da gurul dialeqtebSi sakmaod<br />

gavrcelebulia Wy-er- fuZe `daJinebuli cqeris, gabeduli yurebis~<br />

mniSvnelobiT:<br />

imerx. magan qalebze uSnod Wy-er-a icis (futkaraZe 1993:665). svaneTSi<br />

`brutian, elam, bec~ adamians Wy-i…-’rØs uwodeben.<br />

javaxur metyvelebaSi fSanØs ori mniSvneloba aqvs:<br />

1. mindvriani adgili kldis ZirSi, sadac ramdenime adgilas wyaro<br />

gamodis (martirosovi 1984:247);<br />

2. kldeebidan gamosuli patara wyaroebi, romlebic balaxiTaa dafaruli<br />

(beriZe 1981:132).<br />

`qarTuli enis ganmartebiT leqsikonSic~ am sityvis ori mniSvnelobaa<br />

miTiTebuli, oRond cotaodeni semantikur-niuansuri gadaxrebiT:<br />

fSa/fSani `mdinaris piras gamomdinare wyaro an mdinaris patara<br />

Senakadia~, xolo zog adgilas fSani `xis fesvebidan axalamoyril<br />

mcenares, nergs~ aRniSnavs.<br />

es leqsema saqarTvelos bevr kuTxeSi ixmareba, dadasturebulia<br />

`sityvis konaSic~. svanuri enis balsqvemoursa (fSal) da laSxur<br />

(fSala ) dialeqtebSic mas ori mniSvneloba aqvs (1. ylorti, morCi; norCi<br />

da 2. svia), amasTanave, sxva sonoria warmodgenili da rogorc formiT, ise<br />

SinaarsiT, Zalian axlos dgas imeruli dialeqtis monacemTan:<br />

fSala _ svia (xviara balaxovani mcenare, izrdeba Releebis piras,<br />

mis norC ylortebs mxlad xmaroben) _ (gaCeCilaZe 1976:138).<br />

imerxeul dialeqtSi `xbo~-s aRsaniSnavad gamoiyeneba xob-o (||ƒb-o),<br />

romlis Ziriseuli o mravlobiT ricxvSi xan warmodgenilia da xan _ ara.<br />

`xob-i-eb-i efeija (Turq. peyce _ Zalian) gazdilan~ (futkaraZe<br />

1993:675), Sdr. `xb-i-eb-i (< xob-o-eb-i) WalaSi iyvnen~ (iqve).<br />

es Ziri ara mxolod Tanxmovnebis, aramed xmovnebis mxrivac problematuria<br />

qarTvelur enebSi, albaT, lazurisgan momdinare imerxeuli<br />

monacemi ki aZlierebs svanuri xab-n-a (zs.), Rab-n-a (lSx.), R b-en-a<br />

(lnt.) formaTa mixedviT saerToqarTvelurisTvis savaraudo arqiformaSi<br />

-a- (da ara -e- 1 xmovnis aRdegenis SesaZleblobas, raRa Tqma unda,<br />

Tu xob-o Turquli sinharmonizmiT gamowveuli monacemebi ar aris.<br />

specialur literaturaSi (Cuxua 2000-2003:262) es Zirebi erTmaneTTanaa<br />

dakavSirebuli, oRond sailustracio masalaSi gamotovebulia: svanuri<br />

xab-n-a (`mozveri~), megruli xafa (`doli~, Sdr. xaf-a-s `xboebis<br />

1 Sdr. m. Cuxuas Tvalsazrisi (Cuxua 2000-2003:262).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!